رویکردهاى روشنفکرى به مسأله زن در قرآن

Abstract

بیان و نقد نظرات ابوزید درباره تعدد زوجات است. نگاه روشنفکر مآبانه به حقوق زن در قرآن، در کشورهاى عربى اسلامى پیشینه دیرینه دارد، ابوزید یکى از کسانى است که در این رابطه سخن گفته است. او که کارش را اجتهاد در دین مى‌خواند بر این باور است که بدون تقیّد به متون دینى باید کار اجتهاد را پى گرفت و حکمى را جاى حکمى گذاشت. نویسنده، با نقد ادعاى اجتهاد ابوزید به نقد و بررسى دیدگاه او درباره ارتباط پیامبر )ص( با فرهنگ و باورهاى زمان خودش، شکل‌گیرى قرآن براساس فرهنگ عربى آن زمان و فهم قرآن با روش زبان شناختى و نظریه نسبیت زبانى، پرداخته و ناروایى این تلقى را مورد تأکید قرار مى‌دهد. مقاله در باب تعدد زوجات، نخست دیدگاه تعدادى از حامیان حقوق زن را در جهان عرب به نقد مى‌گیرد سپس به بیان و نقد دیدگاه مبانى و روش استنباط ابوزید مى‌پردازد. ابوزید، جواز تعدد زوجات را موقتى و مربوط به افزایش زنان بى‌سرپرست بعد از جنگ احد مى‌داند و نه همه زمانى و در این رابطه از دلایل محمد عبده براى مشروعیت جلوگیرى از تعدد ازدواج مردان نیز استفاده مى‌کند. نویسنده مى‌کوشد که بى‌پایگى دلایل ادعاى فوق را به اثبات رساند.