قوّامیّت مردان بر زنان در خانواده

Abstract

بررسى و نقد نظرات گوناگون درباره قوّامیّت مردان بر زنان در خانواده از دیدگاه قرآن است. در میان آشفتگى‌هاى حاکم بر روابط زن و مرد، قرآن از تساوى زن و مرد در حقوق و کسب ارزشها سخن گفته و از تفاوت ارزشهاى موهبتى نام مى‌برد که تکیه‌گاه قوّامیّت مرد به حساب مى‌آید که باید با تعامل عادلانه و دوستانه از استوارى شخصیت زن حراست کند. نقش آفرینى‌هاى زیباى زن در طول تاریخ با بى‌عدالتى‌هاى مرد رو به رو بوده است. همین بى‌عدالتى‌ها جریان فمینیستى را پدید آورد که صدمه شدیدترى را متوجه زن ساخت، قضاوت فیلسوفان و کتاب مقدس نیز در این رابطه منفى بوده است. در این میان رابطه زن و مرد مسلمان نیز محکوم به افراط، تفریط و تحیر مى‌باشد، گفته‌هاى دانشمندان مسلمان، بس پریشان مى‌نماید. شمارى از آنها مرد سالارى را تأیید نموده‌اند و برخى شعار فمینیستى سر داده‌اند. هر چند ارزشهاى موهبتى - که سازنده جنسیّت است - به صورت متفاوت در زن و مرد وجود دارد و تأمین کننده مصالح زندگى خانوادگى مى‌باشد و حرکت بر طبق آنها، هر کدام را براى دیگرى دوست داشتنى‌تر مى‌نمایاند، امّا، این تفاوت، تفاوت در ارزشها را در پى نمى‌آورد. تساوى لیاقتها و ارزشها تساوى حقوق را برقرار مى‌کند و تفاوت ارزشهاى موهبتى اساس قوّامیّت مرد - استوارى نه زورگویى - را تشکیل مى‌دهد زیرا قوّامیّت با شاخص‌هایى چون رعایت عدالت، معروف و برخورد دوستانه و دلسوزانه قابل تعریف مى‌باشد. از سوى دیگر، استوارى زن با رعایت حقوق او و دعوت و تشویق به تکالیف دینى صورت مى‌گیرد که واژه »معروف« بدان اشاره دارد، علاقه زن به تجمّل و خودآرایى، کم میلى او به مسایل جنسى و بى‌توجهى به تکالیف حقوقى خود، از جمله موارد معروف و منکرى است که کنترل آن بر عهده مرد است.