سبک علامه طباطبایى در نقد آراء مفسّران

Abstract

بررسى گونه‌هاى مختلف نقد آراء تفسیرى دیگر مفسّران، در تفسیر المیزان است. نقدهاى المیزان بر آراء دیگر مفسّران در دو دسته قابل بررسى است: 1. نقدهاى مربوط به قرآن و سنت و 2. نقدهاى مربوط به ابزار و مقدمات تفسیر. در دسته نخست، اشکالاتى چون ناسازگارى با آیات قرآن، ناهمسازى با ظاهر آیات قرآن، بهره‌جویى از قاعده سیاق، ناسازگارى با آغاز یا فرجام آیه، مخالفت با اسلوب قرآن کریم، مخالفت با اسلوب ادب عربى، مغالطه بودن تفسیر، فرق نگذاشتن بین مفهوم و مصداق، نپذیرفتن سیاق با استفاده از روایات صحیح، اسرائیلى بودن اخبار تفسیرى و ضعف سندى و یا نقد درونى روایات همراه با شواهدى از تفسیر المیزان مطرح شده است و در دسته دوم، مواردى چون: بهره‌جویى از قواعد نحوى، بازیابى معنایى واژگان قرآن، بهره‌گیرى از تاریخ، شناخت مکى و مدنى سوره‌ها، نقد اصالت حسّ و مطلق انگاشتن یافته‌هاى علوم تجربى، مغایرت با ضرورت دینى و عادى، بهره‌مندى از دانش اصول فقه، مخالفت با اصول عقلایى و یارى جستن از دلایل عقلانى به عنوان نقدهاى علامه طباطبایى بر مفسّران مطرح شده و در هر مورد نمونه‌هایى ارائه شده است.