نقد و بررسی کتاب‏های اسباب نزول

Abstract

بررسى و نقد چهار کتاب »اسباب النزول« واحدى، »لباب النقول« سیوطى، »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة و »اسباب النزول«، سیدّ محمد باقر حجّتى است. تتبع کامل، نگارش اسباب نزول به صورت مستقل و دورى از تعصبات مذهبى از امتیازات و بى توجهى به شمارى از اسباب نزول، بیان برخى نظریات شخصى به عنوان سبب نزول، نداشتن سند و عدم ذکر منبع، آوردن روایات متناقض براى یک آیه، بى توجهى به نقد روایات اسباب نزول و ذکر پاره‌اى از نقلهاى ضعیف و غیر قابل قبول از مهم‌ترین کاستى‌هاى اسباب النزول واحدى است. پرهیز از در آمیختن وقایع تاریخى با اسباب النزول اجتناب از نقل روایات تفسیرى و نقد و بررسى روایات از امتیازات و حذف تعدادى از اسباب نزول، در آمیختن روایات اسباب نزول با دیدگاه‌هاى تفسیرى، غفلت از جمع میان روایات، بى توجهى به ملاک‌هاى شناخت اسباب نزول و تعصّب مذهبى از نقاط ضعف »لباب النقول« سیوطى است. عدم تعریف »اسباب نزول«، اغراق گویى‌ها و حجیّت سخن صحابه و تابعین درباره سبب نزول آیات از جمله کاستى‌هاى »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة است. فراهم کردن مطالب متنوع، شرح گویاى اسباب نزول، پاورقى‌ها و فهرست منابع، بهره‌گیرى از منابع اولیه و نقد و بررسى اسباب نزول از مزایا و فقدان تحلیل و بررسى برخى نظریات نادرست، بى توجهى به برخى مباحث اصلى، طرح نظریات اهل سنت به صورت گسترده و زیاده گویى از نقایص کتاب »اسباب النزول« دکتر حجّتى است.