توسعۀ صنعت ساخت داخل تجهیزات بخش بالادستی نفت کشور؛ ارزیابی نظام حقوقی در چارچوب سیاست‌های کلی «علم و فناوری»

Abstract

صنعت نفت، مؤثرترین و بزرگترین صنعت فعال در ایران است و بی­گمان مهم­ترین صنعت کشور به لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیت ملی به شمار می­رود. با وجود این، حوزۀ تأمین تجهیزات مورد نیاز این صنعت در بخش بالادستی، همچنان وابستگی قابل توجهی به خارج از کشور دارد. موارد متعددی برای تشریح اهمیت ساخت داخلی تجهیزات نفتی در ایران وجود دارد که کاهش هزینه‌های صنعت نفت، رشد درون‌زای اقتصاد ملی و توسعۀ بازارهای صادراتی، از آن جمله هستند. به علت درهم‌تنیدگی زیاد تجهیزات مورد استفاده در بخش بالادستی صنعت نفت و اصول طراحی و تولید فناورانه، در این مطالعه از سیاست‌های کلی علم و فناوری برای ارزیابی نظام حقوقی حاکم بر صنایع مزبور استفاده شده است. روش تحقیق بر پایۀ مدلی مفهومی است که در چارچوب سیاست‌های علم و فناوری و با نظرداشت به چالش‌های صنعت ساخت تجهیزات مذکور، نظام حقوقی ناظر بر این صنایع را بررسی می‌کند. این مطالعه، نقاط ضعف نظام حقوقی موصوف را برشمرده و پیشنهادهایی در حمایت از صنعت ساخت تجهیزات صنایع بالادستی نفت کشور ارائه می‌دهد.