بررسی اثرات گرادیان چرا بر روی تنوع پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع حاجی‌آباد، خراسان جنوبی)

Abstract

اثرات چرا بر تغییرات کمی و کیفی مرتع اجتناب ناپذیر است. یکی از خصوصیات اکولوژیک مراتع که تحت تاثیر چرا قرار می گیرد، غنا و تنوع گونه ای است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تغییرات غنا، تنوع و یکنواختی گونه ای در طول گرادیان چرا (فاصله از آبشخوار) می باشد. بدین منظور در امتداد گرادیان چرا در دو جهت اصلی و با فواصل 500 متر، 1000 متر، 3000 متر و 5000 متر از آبشخوار اقدام به نمونه برداری شد. در هر واحد نمونه برداری فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تراکم ثبت گردید. شاخص های عددی غنا، تنوع، غالبیت و یکنواختی در هر چهار فاصله محاسبه و معنی داری تفاوت آن ها بررسی گردید. برای رسته بندی پوشش گیاهی در طول گرادیان چرا از روش رسته بندی تحلیل تطبیقی قوس گیر با ضریب فاصله برای و کورتیس استفاده شد. در مجموع، 37 گونه از 15 تیره شناسایی شد. نتایج نشان داد که چرای دام علاوه بر تغییر در درصد تاج پوشش و تراکم، غنا و تنوع گونه ای را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طوری که با افزایش فاصله از آبشخوار، مقدار عددی شاخص های غنا و تنوع افزایش پیدا کرد. نتایج رسته بندی تحلیل تطبیقی قوس‌گیر یک تمایز واضحی بین گونه های گیاهی در فاصله 500 متری و 5000 متری از آبشخوار نشان داد.