«صُحُف انبیاء» در منابع اسلامی و مجموعۀ زدوپیگرافا

Abstract

در منابع اسلامی و به‌ویژه روایات شیعه، از منابعی موسوم به «صُحُف» منتسب به انبیای بنی‌اسرائیلی پیشین یاد شده است؛ آثاری که دربردارندۀ مباحثی همچون اخلاقیات و برخی مسائل اعتقادی و پیش­گویی‌های انبیا از حوادثی است که در جامعۀ اسلامی رخ خواهد داد. در میان منابع غیر رسمی عهد قدیم نیز آثاری به پیامبران و اولیای بزرگ همچون آدم، خَنوخ، نوح، ابراهیم و موسی منتسب شده است. این پژوهش در پی این مسئله است که آیا روایات اسلامی در این مباحث با آثار یهودی ارتباطی دارند یا خیر؟ مجموعۀ «زدوپیگرافا» که عمدتاً از دو قرن پیش از میلاد تاریخ‌گزاری می‌شود، از حدود یکصد سال پیش نخست به برخی زبان­های لاتین و سپس به عربی منتشر شده‌است. نتیجۀ تحقیق بیانگر بی­ارتباط بودن محتوای روایات اسلامی با آثار بنی‌اسرائیلی است؛ اما برخی از مؤلفان مسلمان در نقل روایات و داستان‌ها، با الگو گرفتن از منابع عهد قدیم، داستان‌های پندآموزی را در قالب باورهای خود پرداخته و آنها را به انبیای پیشین منسوب کرده‌اند.