هسکَلَه: جنبش روشنگری یهود

Abstract

در اواخر قرن هیجدۀ میلادی، چند دهه پس از نهضت روشنگری در مغرب زمین، در میان<br />یهودیان اروپا نیز جنبشی شکل گرفت که محتوای آن همان روشنگری با درونمایه و صبغۀ<br />یهودی بود . این نهضت توسط موسی مندلسون، متفکر برجس تۀ یهودی عصر روشنگری از<br />آلمان، و به ویژه از برلین آغاز شد و به تدریج در دیگر شهرها و کشورهای اروپای مرکزی<br />و شرقی، از جمله در فرانسه، انگلیس، اتریش، لهستان، ایتالیا و سرانجام روسیه نیز رونق<br />گرفت و حدود یک قرن از حیات یهودیت را پوشش داد . طرفداران این نهضت مس کیل<br />(مسکیلیم) خوانده می شدند، که به معنای روشنگر و روشنفکر است . محور اندیشۀ این<br />جنبش عقلانیت، و نقد اندیشه و حیات سنتی یهود بود و در عرصۀ عمل به انزوازدایی از<br />یهودیت و همگون شدن آنان با جوامع غیر یهودی گرایش داشت . از این رو، با آن دسته از<br />مظاهر حیات یهودی که باعث انزوای یهودیان می شد، در تقابل بود . عقلانیت، انتقاد و<br />فلسفه محوری، ترویج آموزش علوم غیردینی و سکولار، کوشش برای ترویج زبان های<br />محلی و زبان عبری و مبارزه با زبان ییدش در میان یهودیان، ترویج مشاغل مولد و تلاش<br />برای همگون سازی یهودیان با غیر یهودیان از مشخصه های هسکَلَه به شمار می رود.