مطالعه‌ی تطبیقی مدل تربیت دینی از دیدگاه صدرالمتألهین و اریک فروم

Abstract

«تربیت دینی»، تربیتی جامع و منشوری کامل در جهت ارتقای انسان به سوی کمال است. و مقاله‌ی حاضر نیز در این راستا و با توجه به این ضرورت، به بررسی مبادی، مبانی و ره‌آوردهای دو مدل تربیتی در خور استنتاج از آرای دو متفکر بزرگ در دو حیطه‌ی تأثیرگذار بر زندگی انسان می‌پردازد. دیدگاه یک روان‌شناس به نام اریک فروم (1980 - 1900) و یک فیلسوف اسلامی به نام ملاصدرا که هر دو مسأله‌ی دین و کارکردهای خداباوری را در کانون توجه خود قرار داده‌اند. اریک فروم که از طرفداران روان‌شناسی اجتماعی است و روان‌شناسی فردی را مردود می‌شمرد به شدت از تأثیر اجتماعی دین دفاع می‌کند و از این منظر، به تبیین روان‌شناختی دین می‌پردازد و صدرا نیز فیلسوفی است که معتقد است هر موجودی از شوق و عطشی فطری نسبت به کمال ویژه‌ی خود برخوردار است. او حس کمال‌جویی و سعادت‌طلبی را در نهاد همه‌ی موجودات، اعم از محسوس، طبیعی و نفوس و حتی عقول، متمرکز می‌داند. مقاله‌ی حاضر با مقایسه‌ی مفاهیم بنیادین دین، تربیت و تأثیرات متقابل این دو بر یک‌دیگر از دیدگاه این دو اندیشمند، به مقایسه‌ی مدل تربیت دینی در ساحت فکری ایشان پرداخته و با اشاره به نقاط هم‌سو و در عین حال، جهات افتراق دیدگاه آن‌ها و بیان وجوه مختلفی هم‌چون حرکت و شدن، عشق‌ورزی، اخلاق، آزادی، دست‌یابی به سعادت و ... در نهایت برتری نگرش صدرایی را آشکار خواهد نمود.