پهنه بندی وضعیت بیابان‏زایی منطقه خضرآباد - اله¬آباد دشت یزد با استفاده از مدل IMDPA و با تأکید بر معیارهای آب و خاک

Abstract

بیش از 80 درصد از سطح کشور ایران از آب و هوای خشک و نیمه خشک برخوردار است و به همین دلیل بیشتر در معرض خطر بیابان زایی قرار دارد. اقدامات اجرایی در رابطه با کنترل بیابان­زایی باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی بیابانی شدن و شدت آن باشد. بدین منظور امتیازدهی به شاخص­ها جهت بررسی شدت بیابان­زایی منطقه خضرآباد براساس مدل IMDPA صورت گرفت. در این تحقیق دو معیار آب و خاک با 10 شاخص جهت مطالعه حساسیت اراضی دشت یزد به بیابانزایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از روش فوق هر یک از شاخص­های مورد مطالعه در واحدهای کاری مورد بررسی و امتیازدهی قرار گرفت. لایه­های اطلاعاتی هر شاخص در محیط نرم افزاری ArcGIS تهیه گردید. پس از آن با تلفیق لایه­ها و محاسبه میانگین هندسی معیارها نقشه شدت بیابان­زایی منطقه مورد مطالعه به دست آمد. با توجه به دو معیار انتخاب شده، نقشه نهایی بیابان­زایی منطقه نشان دهنده شدت متوسط بیابان­زایی است. معیار خاک با ارزش عددی 21/2 در کلاس متوسط و معیار آب با ارزش عددی 46/1 در کلاس کم و ناچیز قرار گرفتند. در میان شاخص­های مورد مطالعه، شاخص عمق خاک بیشترین تأثیر و شاخص­های SAR [نسبت جذب سدیم] و Cl کلر آب کمترین تأثیر را در بیابان­زایی منطقه دارند. بر اساس ارزیابی­های انجام شده، متوسط هندسی ارزش کمی شدت بیابان­زایی برای کل منطقه بر اساس دو معیار مورد بررسی برابر 76/1 تعیین شده است که بر اساس طبقه بندی کلاس شدت بیابان­زایی برای کل منطقه متوسط برآورد شده است.