مقایسة خصوصیات بانک بذر خاک دو رویشگاه علفزار و جنگل

Abstract

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر نوع رویشگاه بر خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم، تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی، تنوع و غنای گونه‏ای) انجام شد؛ بدین ‏صورت که رویشگاه علفزار در بخشِ انتهاییِ حوضة واز (استان مازندران) و رویشگاه جنگلی نیز در پایین‏دست رویشگاه علفزار (در نزدیکی رویشگاه علفزار) انتخاب شد. سپس، در هر یک از رویشگاه‏ها نمونه‏های خاک در هر پلات از دو عمق 0 ـ 5 و 5 ـ 10 سانتی‌متری برداشت شد. نمونه‏ها پس از اعمال تیمار سرما به گلخانه منتقل و کشت شدند. گونه‏های ظهوریافته هر دو هفته یک بار شناسایی و حذف ‏شدند. همچنین، درصد پوشش گونه‏های گیاهی موجود در هر پلات در فصل رویش آن‌ها ثبت شد و تشابه بانک بذر با پوشش روزمینی با استفاده از شاخص تشابه سورنسون و تنوع بانک بذر با استفاده از شاخص تنوع شانون- وینر محاسبه شد. در نهایت، خصوصیات بانک بذر خاک با استفاده از آزمون t مستقل بین دو رویشگاه و با استفاده از t جفتی بین دو عمق هر رویشگاه مقایسه شد. نتایج نشان داد نوع رویشگاه تأثیر معنی‏داری در خصوصیات بانک بذر خاک دارد؛ به طوری که همة خصوصیات مذکور (به‌جز تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی عمق 5 ـ 10 سانتی‏متر) در رویشگاه علفزار در هر دو عمق خاک بیشتر از رویشگاه جنگلی بود. به‏ر‏غم حضور گونه‏های چوبی و درختی در پوشش روزمینی، فقط دو گونه از آن‌ها در بانک بذر خاک یافت شد. تراکم، تنوع و غنای گونه‏ایِ کمترِ رویشگاه جنگل در مقایسه با علفزار را می‏توان به ورودی بذر کمتر و همچنین وجود لاشبرگ و رطوبت بیشتر در کف رویشگاه جنگلی مربوط دانست که سبب پوسیدگی بذرها قبل از مدفون‌شدن در خاک می‌شوند. همچنین، گونه‏های معطر حضور درخور توجهی در بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی داشتند. <br />