شناسایی مناطق آسیب‌پذیر پوشش گیاهی به خشکسالی با استفاده از سنجش از دور (مطالعه موردی: استان بوشهر)

Abstract

به منظور درک بهتر تأثیر خشکسالی بر روی پوشش گیاهی در منطقه خشک بردخون واقع در جنوب غرب ایران، آنالیز تصاویر ماهواره­ای MODIS با ‌فاصله‌ زمانی‌‌16روزه، طی سال­های 2000 - 2015 با استفاده از شاخص­های پوشش گیاهی ­NDVI، EVI، SAVI­، روش SPI، نمونه­برداری میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی در طول فصل رشد انجام گردید. در تحقیـق حاضر، نقشه واقعیت زمینی با روش نمونه‌گیری و پیمایش­های میدانی تهیه و سپس اطـلاعـات مربوط به پوشش متعلق به 290 پلات در قالب 29 واحد نمونه برداری جمع­آوری گردید. سپس میزان همبستگی بین شاخص­های گیاهی و داده­های میدانی محاسبه، و برای هر شاخص، مدل پوشش گیاهی بدست آمد. به منظور بررسی اثر خشکسالی بر پوشش گیاهی، خشکسالی با استفاده از روش SPIاز داده­های ‌بارندگی 14 ایستگاه هواشناسی درون و اطراف منطقه مورد مطالعه، در بازه ‌زمانی‌ مشابه ‌با تصاویر‌ ‌ماهواره­ای استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص NDVI بیشترین همبستگی (R²=0.56) را بین شاخص­ها دارد و جهت تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی انتخاب گردید. بررسی بین مقادیر شاخص NDVI با شاخص خشکسالی در بازه­های زمانی مختلف نشان داد که بیشترین همبستگی بین شاخص پوشش گیاهی با SPIشش ماهه وجود دارد. بر اساس آنالیز شاخص خشکسالی مشخص شد که منطقه مورد مطالعه در سال 2012 شدیدترین خشکسالی و سال 2004 بهترین وضعیت ترسالی را تجربه کرده است. همین روند تغییرات در پوشش گیاهی بر اساس شاخص NDVI مشاهده شد. مقایسه تصاویر طبقه­بندی شده بین سال­های 2012 و 2004 (با تغییر 42 درصدی پوشش گیاهی ضعیف) نشان­دهنده اثر خشکسالی بر روی پوشش گیاهی در منطقه مورد مطالعه است. نتایج نشان داد، همبستگی بین SPI و شاخص پوشش گیاهی می­تواند برای شناسایی خشکسالی کشاورزی مفید باشد.