بررسی تطبیقی گلیم‌ بافت‌هایمعاصر و کهن شهر اردبیل از لحاظ طرح، رنگ و بافت

Abstract

گلیم‌بافی از هنرهای اصیل ایرانی است که ریشه در فرهنگ و باورهای قومی داشته و وسیله‌ای جهت شناسایی افکار و انتقال آداب و رسوم منطقه‌ای محسوب می‌گردد. از جمله مناطق فعال در این حوزه، شهر اردبیل می‌باشد که از دیرباز علاوه بر تولید گلیم، محل دادو ستد شاهسون‌های ترک تبار نیز بوده است که بافته‌های خود را در آن-جا به فروش می‌رساندند. از این‌رو منطقه مذکور در گلیم‌بافی جایگاه ویژه‌ای داشته است. در گلیم‌های قدیمی اردبیل، شاهد رنگ‌بندی بسیار تیره‌، طرح‌های سنتی و اصیل و بافته‌هایی چاکدار بوده‌ایم. در قیاس این بافته‌ها با نمونه‌های امروزین آن‌چه‌که نظر را به خود جلب می‌نماید تفاوت‌های فاحشی است که در برخی پارامترهای ذکر شده به‌وجود آمده است. در نمونه‌های نوین بیشترین تغییر در رنگ‌بندی مشهود است که رنگ‌های ملایم جایگزین رنگ‌های سیر کهن گشته‌اند. در درجه بعدی تغییر در شیوه بافت می‌باشد. در گذشته کثرت بافته‌های چاکدار نسبت به شیوه قایق بافت را شاهد بوده‌ایم ولی امروزه جای این دو تکنیک تعویض گردیده است. از لحاظ نوع طرح کم‌ترین میزان تغییر را می‌توان یافت که این تغییرات در روش‌های ترکیب‌بندی آن‌ها صورت پذیرفته است. پژوهش حاضر که به‌صورت کیفی انجام یافته با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تطبیقی نمونه‌های کهن و نوین را مورد مطالعه قرار داده است که نتیجه آن مشخص کننده نوع تحولات می‌باشد. هر‌چند که تغییرات مذکور در جهت نزدیکی به اهداف مشتریان و علی‌الخصوص مشتریان خارجی و در نتیجه کسب درآمد بیشتر از جانب تولیدکنندگان بوده است اما کیفیت بافته‌های جدید در نظر گرفته نشده و علاوه بر از دست دادن حالت سنتی قدیمی، کیفیت بافته‌ها نیز بسیار کاهش یافته است.