تأیید نشانگرهای مولکولی ناجفت پیوسته با ژن مقاومت به ریزومانیا (Rz1) و بررسی اثر دز ژن در ژنوتیپ‎های چغندرقند

Abstract

ریزومانیا مهم‎ترین بیماری چغندرقند در ایران و برخی از مناطق جهان است که می‎تواند نقش مهمی در کاهش عملکرد محصول داشته باشد. مناسب‎ترین راه‎کار مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. ردیابی ژن‎های مقاومت با استفاده از نشانگرهای مولکولی در برنامه‎های به‎نژادی ضروری است. در این تحقیق برای تایید و تکرارپذیری شش نشانگر مولکولی ناجفت، از چندین توده اصلاحی و رقم تجارتی چغندرقند که حامل ژن مقاومت <em>Rz1</em> بودند استفاده شد. برای این منظور از داده‎های موجود الایزا مربوط به ارزیابی گلخانه‎ای مقاومت به ریزومانیا در چندین توده اصلاحی استفاده شد. برای آزمون مولکولی، نمونه‎های برگی از گیاهان مورد نظر جداسازی و پس از استخراج DNA، آزمون RAPD-PCR با کمک آغازگرهای مرتبط با نشانگرهای مورد نظر انجام گرفت. سپس محصولات RAPD بر روی ژل آگارز الکتروفورز شده و پس از رنگ‎آمیزی، نتایج مربوط به نشانگرها مشاهده و به حضور و عدم حضور نشانگر امتیازدهی شد. سپس درصد توافق نتایج نشانگرها با داده‎های الایزای مربوط به تک بوته‎ها در توده‎های اصلاحی و نیز درصد حضور نشانگرها در ارقام تجارتی محاسبه گردید. مقایسه بین نتایج الایزا و آزمون مولکولی نشان داد که نشانگرهای ناجفت (نشانگر پیوسته با آلل حساسیت) PN3 و PN7-2 به ترتیب با نسبت توافق 92 و 98 درصد با نتایج الایزا و به ترتیب با نسبت حضور 87 و 90 درصد در ارقام تجارتی حساس و نسبت حضور 75 و 97 درصد در ارقام تجارتی مقاوم از نشانگرهای مناسب برای شناسایی آلل حساسیت <em>rz1</em> می‎باشند. هم‎چنین نتایج اثر دز ژن نشان داد که میانگین OD الایزا گیاهانی با ژنوتیپ‌ هموزیگوت غالب (<em>Rz1Rz1</em>) به‎طور معنی‎داری کمتر از گیاهانی با ژنوتیپ هتروزیگوت ‌(<em>Rz1rz1</em>) در نشانگرهای ناجفت می‌باشد.