کنترل بیولوژیکی مرگ گیاه‌چه رایزوکتونیایی چغندرقند با استفاده از جدایه‌های بومی استرپتومایسس در شرایط گلخانه و مزرعه

Abstract

کنترل بیولوژیکی مرگ گیاه‌چه چغندرقند با عامل<em>Rhizoctonia solani</em> AG-4 با استفاده از دو جدایه بومی <em>Streptomyces</em> به نام‌های S2 و C در گلخانه و مزرعه ارزیابی شد. هر دو جدایه در آزمایش کشت متقابل از رشد میسلیومی <em>R. solani</em> AG-4 جلوگیری کردند. هم‌چنین ترکیبات فراّر جدایه‌های C و S2 به‪ترتیب به میزان 72 و 74 درصد از رشد میسلیومی قارچ بیمارگر ممانعت کردند. تیمار خاک با هر یک از دو جدایه، باکتری مرگ گیاه‌چه رایزوکتونیایی را در خاک استریل تلقیح شده با قارچ بیماری‌زا به‌خوبی کنترل کرد. جدایه C با 76 درصد افزایش گیاه‌چه سالم، عملکرد بهتری نسبت به جدایه S2 داشت. جهت مطالعه سازوکار آنتاگونیستی جدایه‌ها، فعالیت کیتینازی و تولید سیدروفور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد هر دو جدایه‌ روی محیط حاوی کیتین کلوئیدی فعالیت کیتینازی داشتند و قادر به بیوسنتز سیدروفور بودند. یک مطالعه مزرعه‌ای سه ساله طی سال‌های 1386-1384 جهت ارزیابی قابلیت دو جدایه S2 و C در کنترل مرگ گیاه‪چه رایزوکتونیایی چغندرقند انجام شد. تیمار جدایه‌های باکتری در مقایسه با شاهد، مرگ گیاه‌چه را به‌طور معنی‌دار در سطح پنج درصد در مزرعه با آلودگی طبیعی (سال 1384) و مزرعه با آلودگی مصنوعی (سال‌های 1385 و 1386) کاهش داد. بین دو جدایه از نظر کنترل بیماری اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. استفاده ‌از جدایه‌های باکتری به طور معنی‌داری در سطح پنج درصد شدت پوسیدگی ریشه چغندرقند را کاهش داد. در سال‌های 1385 و 1386 جدایه‌های باکتری توانستند درصد ریشه‌های سالم و بدون علائم پوسیدگی را 80 تا 95 درصد افزایش دهند.