تأثیر مدیریت آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی چغندرقند کشت پاییزه

Abstract

<strong>در اکثر مناطقی که چغندرقند به صورت پاییزه کشت می‌شود، انجام آبیاری برای تولید اقتصادی محصول ضروری می‌باشد. از طرفی در این گونه مناطق بخش عمده‌ای از بارندگی در زمستان و در طول فصل رشد چغندرقند اتفاق افتاده، که به نظر می‌رسد نقش مهمی در تأمین نیاز آبی محصول داشته باشد. </strong><strong>از این‌رو </strong><strong>به منظور تعیین سهم بارندگی و آبیاری‌های اوایل و اواخر</strong><strong>فصل در</strong><strong>تشکیل عملکرد چغندرقند، این آزمایش در سال زراعی 85-1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد </strong><strong>دزفول</strong><strong> اجرا شد. تیمارها شامل دور آبیاری 100، 150، 200، 250 و 300 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (به ترتیب </strong><strong>I1</strong><strong>-</strong><strong>I5</strong><strong>) و نیز بدون انجام آبیاری در بهار</strong><strong>(</strong><strong>I6</strong><strong>)، سبز شدن با بارندگی و انجام آبیاری در بهار با دور 100 میلی‌متر (</strong><strong>I7</strong><strong>)، آبیاری در طول فصل با دور 100 میلی‌متر و بدون دریافت بارندگی</strong><strong>(</strong><strong>I8</strong><strong>) و تیمار بدون دریافت بارندگی و آبیاری در بهار (</strong><strong>I9</strong><strong>) در مجموع نه تیمار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایش از نظر کلیه خصوصیات کمی و کیفی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت. بیشترین و کمترین عملکرد ریشه (به ترتیب با 98/9 و 55/7 تن در هکتار) و عملکرد شکر (به ترتیب با 12/4 و 6/8 تن در هکتار) به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری در طول فصل با دور 100 میلی‌متر و بدون دریافت بارندگی</strong><strong>(</strong><strong>I8</strong><strong>) و تیمار سبز شدن با بارندگی و دریافت آبیاری در بهار با دور 100 میلی‌متر (</strong><strong>I7</strong><strong>) بود. بالاترین و کمترین درصد قند مربوط به تیمار دور آبیاری 250 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (</strong><strong>I4</strong><strong>) و دور آبیاری 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (</strong><strong>I1</strong><strong>) به ترتیب با 16/1 و 14/9 درصد بود. بیشترین و کمترین کارآیی مصرف آب برای تولید عملکرد ریشه و شکر به ترتیب مربوط به تیمار بدون انجام آبیاری در بهار (</strong><strong>I6</strong><strong>) و تیمار سبز شدن با بارندگی و انجام آبیاری در بهار با دور 100 میلی‌متر (</strong><strong>I7</strong><strong>) بود. بارندگی به طور معنی‌داری باعث افزایش عملکرد ریشه و شکر و بهبود برخی از خصوصیات کیفی از قبیل پتاسیم ریشه، ضریب استحصال و قند ملاس شد. سهم بارندگی، آبیاری‌های اول فصل و اواخر فصل (بهار) در تشکیل عملکرد ریشه به ترتیب 12/3، 76/9 و 22 تن در هکتار و سهم آنها در عملکرد شکر به ترتیب 2/35، 9/86 و 2/5 تن در هکتار بود. بنابراین به نظر می‌رسد که آبیاری‌های اول فصل نقش اساسی تر در عملکرد چغندرقند دارند و آبیاری‌های بهاره و بارندگی‌ها در رتبه‌های بعد قرار داشته باشند. </strong>