بررسی روندرشد چغندرقند در همدان

Abstract

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی روند رشد گیاه چغندرقند در شرایط اقلیمی همدان و شناخت عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت محصول و هم‌چنین شاخص‌های فیزیولوژیک اجراء گردید. دو آزمایش تاریخ کاشت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار و 11 مرحله برداشت انجام شد. نمونه‌برداری از کرت‌ها به‌روش تخریبی و تجزیه رشد به‌روش رگرسیونی و براساس تغییرات شاخص سطح‌برگ، وزن خشک برگ و ماده خشک کل که مبنای تجزیه رشد هستند، انجام شد. نتایج نشان داد حداکثر سرعت رشد گیاه زراعی (CGR) در تاریخ کاشت اول 90 روز پس‌از کاشت و به‌ترتیب معادل 2/20 و 3/23 گرم در مترمربع در روز در سال 1381 و 1382 اندازه‪گیری شد. بیشترین سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت دوم در سال 1381 و 1382 به ترتیب پس از 110 و96 روز از زمان کاشت به 5/29 و0/25 گرم در مترمربع در روز رسید. بیشترین شاخص سطح برگ (LAI) تاریخ کاشت اول در حدود سه ماه پس‌از کاشت در سال 1381 به 5/2 و در سال 1382 معادل 6/2 شد که از لحاظ زمانی منطبق بر حداکثر میزان سرعت رشد محصول بود ولی در اواخر دوره رشد میزان سطح برگ به آرامی کاهش یافت. سرعت رشد نسبی (RGR) در اوایل دوره رشد در بیشترین مقدار خود بود و در طول دوره رشد چغندرقند به‌صورت رابطه خطی سیر نزولی داشت. تغییرات سرعت جذب خالص (NAR) در ابتدا به‌صورت بطئی افزایش و سپس با بزرگ شدن برگ‌ها و سایه‌اندازی آن‌ها روند نزولی پیدا کرد. بیشترین سرعت رشد ریشه چغندرقند (CGR-r) در تاریخ کاشت اول در سال 1381 و 1382 به ترتیب 94 و 92 روز پس‌از کاشت به 1/10 و 0/20 گـرم در مترمربـع در روز اتفاق افتاد و پس از آن روند نزولی داشت. در تاریخ کاشت دوم بالاترین میزان CGR-r نیز 0/14 و 3/17 گرم در مترمربع در روز بود که به ترتیب 108 و 95 روز پس‌از کاشت در سال 1381 و 1382 به‌دست آمد. به‌طور کلی عملکرد بالقوه ریشه در شرایط اقلیمی همدان در کشت زود نسبت به کشت تأخیری طی دو سال اجرای آزمایش برتری قابل توجهی داشت و شاخص‌های فیزیولوژیکی مربوط به روند رشد چغندرقند طی فصل رشد به خوبی با پتانسیل عملکرد محصول همخوانی داشت. لذا با توجه به تغییرات اقلیمی و پدیده گرم شدن کره‌زمین، کشت چغندرقند در اولین فرصت ممکن در منطقه از لحاظ شاخص‌های فیزیولوژیکی و هم‌چنین عملکرد چغندرقند قابل توجیه و توصیه می‌باشد.