ارزیابی مقایسه‌ای سطح کیفیت زندگی عشایر استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان کوهرنگ)

Abstract

جامعة عشایری، سومین جامعه انسانی کشور(شهری، روستایی، عشایری) است که در سدة اخیر شدیداً تحت تأثیر تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرارگرفته‌اند. گروهی اسکان و گروهی تداوم کوچ‌نشینی را انتخاب کرده‌اند. بررسی تفاوت در شرایط زیست هر دو گروه در راستای تقویت اندیشة اسکان و یا کوچ بسیار اهمیت دارد. یکی از ابعاد مهم در این زمینه کیفیت زندگی است که امروزه به‌عنوان یکی از موضوعات مهم، موردتوجه برنامه‌ریزان و دولت‌ها قرار دارد. بااین‌وجود در خصوص جامعة عشایری کمتر به آن پرداخته‌شده و تحقیقات علمیِ انجام‌شده در این زمینه، محدودتر است. در تحقیق حاضر به ارزیابی مقایسه‌ای سطح کیفیت زندگی عشایر اسکان‌یافته و اسکان نیافته شهرستان کوهرنگ پرداخته‌شد. پژوهش از نوع کاربردی و از حیث روش توصیفی-تحلیلی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استفاده و نمونة آماری270 نفری شامل 153 خانوار اسکان‌یافته و117 خانوار اسکان نیافته بر اساس فرمول کوکران تعیین و با روش طبقه‌ای-تصادفی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. ابزار گردآوری، پرسشنامة محقق‌ساخته بوده و برای تجزیه‌وتحلیل از آزمون‌های آمار توصیفی و استنباطی استفاده‌ گردید. نتایج نشان داد بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی با توجه به میانگین‌ها و سطوح معنی‌داری، در بین دو جامعة اسکان‌یافته و اسکان نیافته تفاوت معنی‌داری وجود دارد. هرچند بین ابعاد اقتصادی در بین دو جامعه ازنظر میانگین آن‌ها اختلاف زیادی وجود نداشت؛ اما با توجه سطح معنی‌داری(کمتراز05/0)، ازنظر آماری معنی‌دار است. بااین‌وجود عشایر اسکان‌یافته در تمامی ابعاد کیفیت زندگی، وضعیت بهتری نسبت به عشایر اسکان نیافته دارند. همچنین بیشترین اختلاف بین دو جامعه در بعد محیطی مشاهده‌شده است.