بررسی تجربی ناسازگاری پایگاهی و پیامدهای سیاسی آن

Abstract

عدم تناسب ابعاد مختلف پایگاه اجتماعی با یکدیگر یا به عبارت دقیق‏تر ناسازگاری پایگاهی، می‌تواند پیامدهای مختلفی را در سطوح فردی و ساختاری به همراه داشته باشد. یکی از پیامدهای ناسازگاری پایگاهی در سطح فردی، تأثیری است که بر نگرش‌ها و رفتارهای سیاسی افراد برجای می‌گذارد. با این‌که نتایج مطالعات گوناگون در این موضوع، همگرایی چندانی ندارند، اغلب این مطالعات بر شکل‏گیری نوعی نارضایتی در فرد ناسازگار تأکید کرده‌اند. فرضیه اصلی این مطالعه آن است که ناسازگاری پایگاهی به معنی عدم تناسب رتبه‌های فرد از حیث درآمد، تحصیلات و منزلت شغلی، از طریق ایجاد احساس بی‌عدالتی در افراد، موجب شکل‏گیری و تقویت نگرش‌های سیاسی خاصی در ارتباط با حفظ یا تغییر وضع موجود، باور به اصلاح یا تغییرات بنیادین و اقتدارگرایی در آن‌ها می‏شود. در عین حال تأثیر ناسازگاری پایگاهی بر نگرش‏های سیاسی به واسطة تأثیر متغیرهایی چون میزان دین‌داری، تقدیرگرایی، سن، احساس بی‌قدرتی، سیاسی بودن و وابستگی به قدرت حاکم، تعدیل می‏شود. این بررسی بر روی نمونه‏ای به حجم 604 نفر از شهروندان 23 سال به بالا در شهر همدان در سال 1389 اجرا شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که ناسازگاری پایگاهی در جمعیت نمونه شیوع چندانی ندارد. تحلیل داده‌ها همچنین حکایت از آن دارد که میزان ناسازگاری پایگاهی به طور کلی اثر معناداری بر نگرش‌های سیاسی یادشده ندارد، اما با تفکیک و وارد کردن انواع ناسازگاری پایگاهی در تحلیل، پیامدهای سیاسی آن تایید می‏شود.