رابطه‌ی جهت‌گیری ارتباطی خانواده و نگرش نسبت به خلاقیت با نقش میانجی انگیزش تحصیلی

Abstract

هدف پژوهش حاضر آزمون مدل الگوی ارتباطی خانواده و نگرش نسبت به خلاقیت در دانش‌آموزان دبیرستانی با نقش میانجی‌گری انگیزش تحصیلی بود. شرکت­کنندگان پژوهش، 328 دانش‌آموز (145 پسر، 183 دختر) مقطع دبیرستان شهر الیگودرز بودند. که به پرسش­نامه­ی نگرش نسبت به خلاقیت شیفر، پرسش­نامه­ی الگوی ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی و پرسش­نامه­ی انگیزش تحصیلی از گی والرند و بلانچارد، پاسخ دادند. به منظور بررسی پایایی آزمون از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید؛ که پایایی مقیاس‌های پژوهش تأیید گردید. نتایج تحلیل مسیر مدل پژوهش به طور کلی نشان داد که خلاقیت دانش‌آموزان تحت تأثیر الگوی ارتباطی خانواده و انگیزش تحصیلی قرار دارد. بدین صورت که از بین ابعاد جهت­گیری ارتباطی خانواده، جهت‌گیری گفت­وشنود به صورت مثبت و جهت‌گیری همنوایی به صورت منفی نگرش نسبت به خلاقیت را پیش‌بینی می‌کنند. در رابطه با الگوی ارتباطی خانواده با انگیزش درونی نتایج نشان داد که جهت‌گیری گفت­وشنود به صورت مثبت و جهت‌گیری همنوایی به صورت منفی انگیزش درونی را پیش‌بینی می‌کنند. دیگر نتایج نشان داد که جهت‌گیری گفت­وشنود از طریق انگیزش درونی به صورت مثبت و از طریق بی­انگیزشی به صورت منفی خلاقیت را پیش­بینی می‌کنند. در مجموع نتایج نشان می‌دهد که الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه‌ی انگیزش می‌تواند بر نگرش نسبت به خلاقیت اثر بگذارد. بنابراین نتایج پژوهش می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار والدین و معلمان به منظور بهبود خلاقیت فراهم کند از جمله این­که معلمان و والدین می­توانند با بهره­گیری از شیوه­های آموزشی و تربیتی مشارکتی و گفتگو محور زمینه را برای ایجاد انگیزه­ی درونی و به­طبع آن خلاقیت فراهم آورند.