بررسی تاریخی درونمایه نگارشهای ناسخ و منسوخ در سده سوم و چهارم
(ندگان)پدیدآور
قاسم پور, محسنحاجی اکبری, فاطمهنوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
نسخ در قرآن در سه قرن اول معنای عامی داشته است که در دورههای بعد بهیکی از مصادیق آن مبدل شده است. از قرن دوم تا پنجم، تعداد آیاتی که منسوخ بهحساب میآمد بهطور چشمگیری افزایش پیدا کرد و عالمانی از زهری گرفته تا ابن جوزی بهترتیب آیات منسوخ را از 42 تا 247 آیه رساندند. در سدهٔ چهارم که دوران طلایی نگارش در زمینهٔ ناسخ و منسوخ بهشمار میرود ـ آنگونه که نسخپنداری آیات آن قدر زیاد شد که برخی افراد از این رویکرد با نام عشاقالنسخ یاد کردهاندـ تعداد آیات ناسخ و منسوخ به215 مورد رسانده شد. این پژوهش گونههای پرداختن بهنسخ را با روشی تحلیلی-توصیفی بررسی کرده است. پژوهش نشان میدهد بستر توسعه نظریهٔ نسخ در مواجهه با برخی از آیات الاحکام که ناسازگاری ظاهری داشتند شکل گرفت. بر این اساس فقیهان مبنای حکم متقدم و متأخر را در ترتیب نزول ملاک قرار داده و با استفاده از آن، این انگاره تناقض را از میان بردند. فهرست کردن آیات متعارض، گاه شماری ناسخ از منسوخ، تسهیل در بهخاطر سپاری ناسخ و منسوخ و تدوین بر اساس ابواب فقهی از جمله درون مایههای آثار مربوط بهنسخ در قرون اولیه است.
کلید واژگان
رفع تعارض ظاهریعشاق النسخ
ناسخ و منسوخ
نسخ
شماره نشریه
63تاریخ نشر
2018-06-221397-04-01
ناشر
معاونت دانشجویی ـ فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشکدۀ قرآن و عترتIslamic Azad University, Research Institute for Qur’an and Etrat
سازمان پدید آورنده
گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشانگروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کوثر، بجنورد




