بررسی و شناخت مناطق مستعد کشت زعفران به لحاظ میزان بارندگی و رطوبت نسبی در خراسان جنوبی با استفاده از GIS

Abstract

برای کشت گیاه در هر منطقه، شرایط اقلیمی و آب و هوای مناسب لازم است تا بتوان اقدام به کشت محصول نمود. پارامترهای اقلیمی مانند بارندگی، رطوبت و درجه حرارت نقش تعیین کننده ای در رشد گیاه و میزان تولید محصول در یک منطقه دارد؛ لذا شناخت اقلیم و بررسی نیازهای اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی از مهمترین عوامل مؤثر در تولید است. زعفران یکی از گیاهان سودآور در الگوی کشت نواحی جنوبی و مرکزی خراسان می‌باشد. در ایران اهمیت زعفران کاری از جنبه های گوناگون نظیر بهره وری بالای آب در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، اشتغال روستائیان و درآمدزایی قابل توجه می باشد. با بررسی پارامترهای هواشناسی برعملکرد زعفران و تعیین مناطق مساعد کشت زعفران بر اساس آن می توان در راستای توسعه کشاورزی و اقتصادی در این مناطق پیشرفت زیادی نمود. آمار 20 ساله ایستگاه های هواشناسی منطقه و عملکرد زعفران، دریک دوره ی 10 ساله، گردآوری و استفاده شد. آنالیز رگرسیونی و ایجاد معادلات بر روی پارامترهای بارندگی و رطوبت نسبی و رابطه این پارامترها بر عملکرد بوسیله نرم افزار JMP 4 و سپس ترسیم نقشه های رقومی پهنه بندی با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.2 انجام گرفت. نتایج نشان داد که پارامتر بارندگی در ماه های آذر، بهمن، اسفند و فروردین بر عملکرد نسبت به سایر ماه ها تأثیرگذارتر بود. از نظر رطوبت نسبی، ماه های آبان لغایت اسفند مؤثرتر می باشند. همچنین با بررسی معادلات و نقشه های پهنه بندی مشخص شد که اکثر مناطق استان در شرایط مناسب یا نیمه مناسب قرار دارند. مناطق شمال و شمال شرقی استان دارای بهترین موقعیت از لحاظ بارندگی و رطوبت نسبی برای کشت زعفران می باشد مناطق مرکزی نیمه مستعد و جنوب استان نامستعد می باشد.