تطور، تکامل، تضاد و نقش آنها در اندیشه اجتماعی ابوریحان بیرونی

Abstract

در این تحقیق سعی کرده­ایم به تکامل، تطور و تضاد در اندیشه­های اجتماعی ابوریحان بیرونی بپردازیم. اگر چه ابوریحان بیرونی به مسائل اجتماعی و فلسفی به گونه­ای که بتوان نظرات ایشان را در یک مجموعه مورد بررسی قرار داد نپرداخته است، امّا با مطالعه آثار ایشان به خصوص کتاب الباقیه، مباحثاتش با ابن سینا و بعضی مقالاتش به پاره­ای از اندیشه­هایش می‌توان دسترسی پیدا کرد. متأسفانه کمبود منابع در این خصوص که روش تحقیق یک روش کتابخانه­ای است، احساس شد. ابوریحان بیرونی تحت تأثیر اندیشه­های مختلفی قرار داشت اندیشه­های متفکرینی همچون افلاطون، ابن مسکویه، زرتشت، طبیعیان و تصوف از جمله این نحله­ها و متفکرین هستند. اندیشه تکاملی تطوری ابوریحان دقیقاً آن­گونه که در قرن نوزدهم توسط داروین مطرح شد، نیست و یک دوره طولانی مدّت را به ­صورت چرخه­ای یا دوره­ای در قالب کون و فساد نزدیک به اسپنسر مدنظر قرار می­دهد و تضاد عناصر در از قوه به فعل رسیدن و هم­چنین وحدت عناصر نقش حیاتی دارد