بررسی ویژگی‌های مشترک شعر سبک هندی و معماری دورۀ صفوی (با تکیه بر اشعار صائب تبریزی)

Abstract

یکی از دوره‌های مهم فرهنگ ایرانی دورۀ صفویه است؛ در این دوره، تبادلات فکری و فرهنگی موثری بین فرهنگ ایرانی و فرهنگ شبه قارۀ هند، وجود داشته است. از سویی تاثیر‌ شبه قاره بر فرهنگ ایرانی در اصطلاحاتی همانند «سبک هندی» آشکار است و از سو دیگر، بسیاری از شاعران ایرانی در دربارهای هند نقش مهمی در پرورش تفکر و زبان فارسی در شبه‌قاره داشته‌اند. این تاثیر و تاثرها جزیی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ دورۀ صفوی است. هدف این مقاله، شناخت بهتر پیوندهای فرهنگ شبه قاره و ایران در دوره‌ای خاص است و بر این مبنا، یکی از سوالات این تحقیق، چگونگی تاثیر و تاثر فرهنگ ایرانی و هندی و پیگیری آن در شعر و معماری این دوره با تاکید بر اشعار صائب است. دیگر اینکه چه ویژگی‌های مشترکی بین معماری و شعر این دوره قابل شناسایی است. بنابراین این مقاله، با روش تحلیل مقایسه‌ای، به پنج مورد مشترک در هر دو هنر می‌پردازد و نمونه‌هایی برای آن‌ها ذکر می‌کند. این پنج مورد عبارتند از:‌ توجه به جزییات دقیق، قرینه‌سازی، استفاده از رنگ‌های متباین، تزیینات و عدم نوآوری و تقلید، از جملۀ این موارد هستند که در این مقاله بررسی شده‌اند.