ساختار کالج فورت ویلیام و عملکرد آن با رویکرد نثر اردو و زبان فارسی

Abstract

انگلستان برای گستراندن قدرت رو به ­فزونی­اش، در سال 1800م. فورت ویلیام کالج را در ­شهرکلکته تأسیس کرد. آنان برای افزایش آگاهی افسران ­شان از فرهنگ و زبان بومیان شبه قارّه­ی هند، ناخواسته، به غنای زبان اردو و ژرف­پویی­اش یاری رساندند و تألیف به زبان اردو بیشتر و بیشتر شد که این رویکرد، هم قلمرو زبان اردو را گسترش داد و هم تألیف­هایی در زمینه­ی دستور زبان، در پی داشت. پیامد این حرکت، ترجمه­ی داستان­های فارسی به زبان اردو بود که بیشتر طیف­های مردمی را به سوی خود جلب کرد. چنین می­نماید که قطع نفوذ زبان فارسی و فرهنگ آن در این پهنه، محور اصلی سیاست سلطه جویان بوده است. اگرچه عمر فورت ویلیام کوتاه بود و عاقبت به دست سران مؤسس خود از صفحه­ی تاریخ محو شد، ولی کارنامه­ی درخشانی را بر جای گذاشت. در این مقاله سعی شده است انگیزه­ی این کار­نامه­ی درخشان را با توجّه به اساس و اسباب بر­کناری فورت ویلیام مورد بررسی قرار دهیم. محوریت این مقاله ادغام بررسی سیاست و اعمال نظر انگلیسی­ها؛ تأثیر فارسی و ادبیّاتش در متون تهیّه شده در آنجا و نحوه شکل­گیری نثر ادبی اردوست. روش تحقیق، استفاده از متون معتبر اردو و تحلیلی بر محور مقاله می­باشد.