واکاوی تبارگرایانۀ بنگاه‌های خانوادگی موفق در ایران (با تأکید بر شیرینی‌فروشی حاج خلیفه در یزد)

Abstract

درک مناسبات اقتصادی در متن بنگاه‌های خانوادگی با الگوی مدیریت تبارگرایانۀ آنها همبسته است. معمولاً بنگاه‌های کسب‌وکار خانوادگی از طریق ترکیب بهینۀ منابع، زمینه را برای درآمدزایی و موفقیت خود فراهم می‌کنند. مدیریت تبارگرایانه با انعطاف در مسائل حقوقی، مالکیت و رقابت‌ هماهنگ باعث موفقیت بنگاه می‌شوند. هدف این تحقیق بررسی و مطالعۀ رفتارهای تبارگرایانه از شیوۀ مدیریت شیرینی حاج خلیفه و پسران، به‌عنوان یک بنگاه خانوادگی موفق در شهر یزد بوده است. مسئلۀ محوری تحقیق بیان ویژگی‌ها و فضای روابط اجتماعی و فرهنگی و مدیریتی حاکم در این بنگاه خانوادگی و دلایل موفقیت تاریخی آن به مثابه یک برند بوده است. روش مورد استفاده در این تحقیق روش کیفی تئوری زمینه‌ای است که به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند در میان 11 نفر از مدیران و کادر شیرینی حاج خلیفه و پسران انجام شده است. نتایج این تحقیق برآمده از تقطیع مجموع مصاحبه‌های انجام‌شده، 12 مقولۀ گزینشی و یک مقولۀ اصلی را نشان می‌دهد که تبیین‌کنندۀ نهایی منطق رفتارهای تبارگرایانه شیرینی حاج خلیفه و پسران است؛ این مقولات شامل «مشتری‌مداری»، «تعهد اجتماعی»، «حفظ اصالت و کیفیت محصول»، «مدیریت خلاقانه و مشارکتی»، «اهمیت به توانمندی نیروی کار»، «به‌روزرسانی سیستم تولید و فروش»، «شخصیت کارآفرین و نوآور»، «انسجام خانوادگی در مدیریت بنگاه»، «ارائۀ تسهیلات به نیروی کار»، «تنوع در بسته‌بندی»، «تعامل سازنده در محیط کار» و «بِرندشُدگی» بودند و مقولۀ محوری «کارآفرینی تبارگرایانۀ پایدار» به‌عنوان تبیین‌کننده نهایی بوده است.