بررسی اثربخشی آموزش بازنمایی‌‌های طرح‌واره‌ای بر توانایی حل مسائل غیرمعمولی ریاضی

Abstract

هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش بازنمایی­­های طرح‌واره‌ای بر تواناییحل مسائل غیرمعمولی ریاضی دانش­آموزان پایه ششم ابتدایی است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و طرح­های نیمه‌آزمایشی از نوع پیش­آزمون- پس­آزمون- پیگیری با گروه کنترل است. پس از مطالعه و طراحی آموزشی، 40 نفر از دانش­آموزان پسر پایه ششم ابتدایی مشغول به تحصیل در یک آموزشگاه در سال تحصیلی 97-1396 در شهر یاسوج به‌صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. مشارکت­کنندگان با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شده و برای 12 جلسه (هر هفته یک جلسه) با استفاده از روش آموزش بازنمایی­محور تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده­ها در بخش تحلیل محتوا چک‌لیست و در بخش نیمه‌آزمایشی آزمون محقق ساخته بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها در تحلیل محتوا از تکنیک آنتروپی شانون و در بخش نیمه­­آزمایشی از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر استفاده شد. نتایج تحلیل محتوا نشان می­دهد بیشترین توجه برای توزیع و حضور مسائل غیرمعمولی به ترتیب به مسائل بازنمایی سلسله­مراتبی سپس بازنمایی جزء-کل و درنهایت به مسائل بازنمایی شبکه­ای شده است و مسائل بازنمایی ماتریسی جایگاهی در کتاب درسی ندارند. همچنین نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد که تفاوت معناداری در میانگین تمام مؤلفه‌های توانایی حل مسائل غیرمعمولی (05/0P<) بین گروه کنترل و آزمایش وجود دارد؛ لذا آموزش بازنمایی­های طرح‌واره‌ای موجب افزایش توانایی حل مسائل غیرمعمولی ریاضی در دانش­آموزان شده است. به­علاوه این نتایج نشان می­دهد که استفاده از بازنمایی­های طرح‌واره‌ای در حل مسائل غیرمعمولی در طول زمان ثبات دارد. نتایج این مطالعه لزوم توجه ویژه به بازنمایی­های طرح‌واره‌ای در کتاب ریاضی پایه ششم ابتدایی و استفاده معلمان و دبیران ریاضی از این بازنمایی­ها در حل مسائل غیرمعمولی را مورد تأکید قرار می­دهد.