طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی دورة متوسطه دوم مبتنی بر نظریه برخاسته از داده‌ها

Abstract

تربیت اخلاقی یکی از ابعاد مهم تربیت و از مهم‌ترین مسائل آموزشی و پرورشی است. برای دستیابی به اهداف مهم این بُعد تربیت، به ارائة الگویی در زمینة برنامه درسی تربیت اخلاقی نیاز است. نیل به الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی مبتنی بر دیدگاه‌های اخلاقی که هدف اصلی پژوهش است، می‌تواند نیل به طراحی برنامه درسی جامع در زمینة تربیت اخلاقی را فراهم سازد. این پژوهش با هدف طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی دورة متوسطه دوم انجام شد. برای ارائة الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی از روش نظریه برخاسته از داده‌ها استفاده شد. حوزة مورد مطالعة این پژوهش، مبانی نظری و دیدگاه صاحبنظران رشته‌های برنامه‌ریزی درسی و فلسفة تعلیم و تربیت دانشگاه‌های کشور با درجة استادیار به بالا بوده است. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند، آن افرادی که تألیفاتی در این زمینه داشتند مورد مطالعه و مصاحبه قرار گرفتند. پس از تبیین مبانی نظری و دیدگاه صاحبنظران مؤلفه‌های اصلی و مقولات و زمینه‌ها استخراج شد و الگوی برنامه درسی پیشنهاد و عناصر مرتبط با برنامه درسی استخراج شده است. مدل پیشنهادی پژوهش در زمینة الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی دورة متوسطه دوم دولتی مشتمل بر 9 عامل سیاست‌های محیط کلان، اهداف برنامه درسی، محتوای برنامه درسی تربیت اخلاقی، فرایندهای یاددهی یادگیری، استفاده از فناوری اطلاعات، تعامل مستمر با مراکز علمی و پژوهشی، مشارکت معلمان در تولید برنامه درسی، روش‌های ارزشیابی و ویژگی پذیرندگان است. بر این اساس «طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی دورة متوسطه دوم» به‌عنوان مقوله‌محوری بر مبنای شرایط علی «سیاست‌ها و اهداف محیطی» و از طریق راهبردهای «مشارکت معلمان در تولید برنامه درسی» و «تعامل مستمر با مراکز علمی» با در نظر گرفتن "ویژگی پذیرندگان" (به عنوان زمینة الگو) محقق می‌شود و به تحقق "پیامدهای آموزشی و پرورشی" منجر می‌شود.