طراحی و سنجش مقیاس اخلاق کار (مطالعه موردی در بین مردان بالای 30 سال شهر تهران)

Abstract

منظور از اخلاق کار، اعتقاد و پایبندی به ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی در حوزه کار و فعالیت‌های اقتصادی و انجام وظایف و تعهدات شغلی است. غایت اخلاق اجتماعی در حوزه کار، بسط کمالات و استعدادهای فردی از یکسو و تأمین خیر عمومی، رعایت حقوق دیگران و پایبندی به تعهدات اجتماعی از سوی دیگر است. اخلاق کار براساس سنت مألوف تجربی دارای ابعاد و مؤلفه‌هایی همچون سخت‌کوشی، درستکاری، ارج نهادن به کار و فعالیت اقتصادی، زهد و امساک و پرهیز از بطالت و عیاشی و خوشگذرانی، درستکاری و انجام دقیق تعهدات شغلی، وقت‌شناسی و وفای به قول و عهد است. در این مقاله ابتدا ابعاد مفهومی و عملیاتی اخلاق کار برمبنای مطالعات تجربی تشریح و سپس ابعاد مقیاس محقق ساخته اخلاق کار تبیین می‌گردد. اعتبار و پایایی این مقیاس محقق‌ساخته قبل از گردآوری داده‌های اصلی از طریق یک مطالعه مقدماتی احراز ‌گردید و سپس نتایج حاصل از اجرای آن در بین یک نمونه 600 نفره از مردان بالای 30 سال شهر تهران ارائه شده است. از مهمترین نتایج این پژوهش می‌توان به پایین بودن میزان تمایل به پس انداز و سرمایه‌گذاری و هم‌چنین اراده‌گرایی و انگیزه‌ موفقیت اشاره نمود. میانگین مقیاس کلی اخلاق کار ٦١/٣ بر روی طیف ٥ درجه‌ای بدست آمد که نشان از این دارد که میزان آن اندکی بیش از متوسط است. در بین ابعاد پنج‌گانه اخلاق کار، درستکاری با میانگین ٩٣/٣ بالاترین رتبه را بدست آورده است. پس از آن وقت‌شناسی با میانگین ٨٣/٣ قرار دارد. انگیزه موفقیت و پیشرفت با میانگین ٧٥/٣ در جایگاه سوم قرار گرفته است. سخت‌کوشی و ارج نهادن به کار با میانگین ٦٢/٣ در مرتبه چهارم قرار دارد. اراده‌گرایی با میانگین ٥٣/٣ در جایگاه پنجم قرار دارد. این بدان معناست که میزان تقدیرگرایی پاسخگویان بالاست.