فقر و توسعه انسانی: شواهدی از ایران و منتخبی از کشورهای در حال توسعه

Abstract

بهبود ابعاد توسعه ازمهم­ترین اهداف دولت­ها می­باشندکه دراین بین، نقش توسعه انسانی حائز اهمیت فراوانی می­باشد. مهم­ترین عامل توسعه انسانی هر جامعه، افراد آن جامعه می­باشند. چرا که، انسان­ها هم هدف و هم ابزار توسعه هستند. این اهمیت وافر موجب شده تا کشورهای جهان و سازمان­های بین­المللی توجه خاصی به امر توسعه انسانی داشته باشند و عوامل تأثیرگذار بر آن را شناسایی کنند. این مقاله در جستجوی شناخت تأثیر فقر به عنوان یکی از معضلات جوامع بشری بر شاخص­های توسعه انسانی می­باشد. چرا که، دراقتصاد مدرن امروز، سیاست­های کاهش فقر می­تواند تاثیر بسزایی درمولفه­های آموزشی، بهداشتی و ... داشته باشد. در این مقاله، علاوه بر شاخص فقر، تاثیر شاخص­های سرمایه فکری، درآمد سرانه، هزینه­های آموزشی دولت و هزینه­های بهداشتی دولت نیز بر روی شاخص توسعه انسانی مورد بررسی قرار گرفته و 9 کشور منتخب در­حال توسعه از جمله ایران طی دوره زمانی 2010-2001 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند و برای برآورد اثرات متغیرها نیز ازتکنیک هم­ انباشتگی پانلی به شیوه حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) استفاده شده است. نتایج برآوردها حاکی از آن است که، شاخص فقرتاثیر منفی برشاخص توسعه انسانی دارد، ولی شاخص سرمایه فکری، درآمدسرانه، هزینه­های آموزشی دولت و هزینه­های بهداشتی دولت تاثیر مثبت بر شاخص توسعه انسانی دارند.