تحلیل گفتمان: با تاکید بر گفتمان انتقادی به عنوان روش تحقیق کیفی

Abstract

<span lang="FA">تحلیل­گفتمان، رویکردی میان رشته­ای است که ریشه در زبان­شناسی دارد. این اصطلاح برای اولین بارتوسط «زلیک هریس» به­ کار رفته است. هدف عمده تحلیل گفتمان این است که تکنیک و روش جدیدی را در مطالعه متون، رسانه­ها، فرهنگ­ها، علوم، سیاست، اجتماع و مواردی مانند آن به ­دست آورد. بنابراین، تحلیل گفتمان جزء روش­های تحقیق کیفی بوده که جهت کشف معنای به­ کار رفته در متن یا سخن به</span><span lang="FA">­</span><span lang="FA">کار می­رود و از آن در زمینه­های مختلف مانند سیاست، رسانه­ها و ... استفاده می­شود. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی سیری تکوینی از ­تحلیل گفتمان در مطالعه­های زبان­شناختی است­که تحلیل­گفتمان را به­ لحاظ نظری و روش­شناختی از سطح توصیف متون به سطح تبیین ارتقا داده است و به لحاظ محدوده تحقیق نیزگستره ­آن را ازسطح بافت موقعیت فرد به سطح کلان یعنی، جامعه، تاریخ و ایدئولوژی وسعت بخشیده است. در تحلیل گفتمان انتقادی نقد ایدئولوژی و قدرت بیش از سایر انواع تحلیل گفتمان مورد توجه قرار دارد. این مقاله در صدد است ضمن معرفی تحلیل گفتمان انتقادی، نظریه پردازان مطرح در این حوزه را به ایجاز معرفی نماید.</span>