فرا تحلیلی بر مطالعات سبک زندگی در ایران با تأکید بر مطالعه زنان و جوانان

Abstract

<strong>چکیده</strong> <br />این پژوهش با هدف فراتحلیل مطالعات سبک زندگی در ایران با تأکید بر زنان و جوانان انجام شده است. مفهوم بسیط سبک زندگی ابزار توانمندی جهت تحلیل الگوهای مصرف و تعیین مرزهای تشابه و تمایز در میان گروه‌های مختلف اجتماعی است. با توجه به نقش مهم زنان و جوانان به عنوان نیروهای تحول‌خواه و اثرگذار در جامعة ایران، تحلیل جامعه‌شناسانة گرایش‌ آن‌ها نسبت به سبک‌ زندگی مدرن یکی از مهم‌ترین کلیدهای فهم واقعیت‌های جامعة ایرانی است. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل به بررسی پژوهش‌های انجام شده در مورد سبک زندگی زنان و جوانان در ایران می‌پردازد و مؤلفه‌های تبیین‌کننده و اثرگذار بر سبک زندگی آنان را تحلیل می‌کند. <br />مؤلفه‌های سازندة سبک‌ زندگی درگسترة میدان‌های متنوعی پراکنده‌اند. اما پژوهشگر ایرانی به نیت یافتن آن‌چه که در متن واقعیت‌های جامعة ایرانی و زندگی روزمرة انسان ایرانی وجود دارد، به مؤلفه‌های تقلیل‌گرایانه‌ای چون اوقات‌ فراغت، هنجارهای مصرف، الگوهای خرید و مدیریت بدن (اغلب نوع پوشش) پرداخته است. همچنین ضعف در انجام‌ پژوهش‌های انگشت‌شمار کیفی و ترکیبی نسبت به پژوهش‌های کمی، تأکید بر ابعاد خاصی از زندگی جوانان و زنان، خلأ کار جامعه‌شناسانه در حوزة سبک ‌زندگی مردان به طور خاص از موارد برجسته در پژوهش‌های مورد مطالعه است. تبیین‌کنندگی بالای متغیر سرمایة فرهنگی نسبت به سایر متغیرهای اثرگذار بر سبک ‌زندگی از موارد مشترک در اغلب پژوهش‌هایی است که به مطالعة سبک ‌زندگی زنان و جوانان ایرانی پرداخته‌اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد پس از سرمایة فرهنگی به ترتیب متغیر تحصیلات و سرمایة اجتماعی تبیین‌کنندگی بالاتری را نسبت به سایر متغیرهای اثرگذار بر سبک‌ زندگی زنان و جوانان نشان می‌دهند.