تبیین جامعه‌شناختی اثرات موقعیت اجتماعی زنان بلوچ برسلامت روان آنان؛ مطالعه موردی: زنان شهر زاهدان

Abstract

پژوهش­ حاضر با هدف بررسی جامعه ­شناختی اثرات موقعیت اجتماعی زنان بر سلامت ­روان در شهر زاهدان و نیز شناسایی ارتباط بین قومیت، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، حمایت اجتماعی، احساس محرومیت و میزان استرس به انجام رسیده است. روش تحقیق، پیمایش و ابزارگردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده ­است. با استفاده ازشیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ­ای درشهر زاهدان از بین جمعیت بالای 30 سال، اعم از قومیت ­های بلوچ، فارس وسیستانی نمونه ای 400 نفری به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به منظور سنجش سلامت روان، حمایت اجتماعی، میزان استرس به ترتیب از آزمون های (GHQ-28)، زیمت و ویتون و برای دیگر متغیرها از سنجه های محقق ساخت استفاده گردیده ­است. براساس نتایج تحقیق، بین سلامت روان و متغیرهای حمایت اجتماعی و پایگاه اجتماعی اقتصادی رابطه مستقیم و معناداری و بین سلامت ­روان و میزان استرس واحساس محرومیت نسبی رابطه معکوس و معنادار مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که زنان بلوچ موقعیت و پایگاه اجتماعی-اقتصادی پایینی نسبت به زنان دو قومیت فارس و سیستانی داشته و سلامت ­روان زنان قومیت بلوچ نیز نسبت به زنان فارس و سیستانی کمتر بوده ­است. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که پایگاه اجتماعی-اقتصادی و حمایت اجتماعی موجب افزایش سلامت روان و احساس محرومیت نسبی و میزان استرس باعث کاهش سلامت روان در زنان می شود. ضروری است که سیاست­گذاران جامعه، با تمرکز برشیوه های ارتقاء حمایت اجتماعی، کاهش میزان استرس و احساس محرومیت ­نسبی و توزیع عادلانه مزایا در بین اقوام مختلف و توجه ویژه به امر سلامت روان گام­ های مهمی برای کاهش فقرو محرومیت دراستان سیستان و ­بلوچستان بر­دارند.