عوامل اجتماعی مؤثر بر تبدیل سفال از "صنعت" به "هنر" در ایران

Abstract

مقالة حاضر برای پاسخ به این‌پرسش تدوین شده‌است که چگونه سفال از حوزة وسائل زندگی عامة مردم، به حوزة هنر وارد شد. ازمنظر جامعه‌شناسی هنر، عوامل اجتماعی مختلفی درکارند تا برخی محصولات فرهنگی و حتی اقتصادی جامعه، محصول هنری تلقی شوند و برخی دیگر غیرهنری. سفال و سفال‌گری در ایرانِ گذشته صنعت تلقی می‌شد و در خانه‌های مردم به‌منزلة ابزار زندگی به‌کار می‌رفت، اما امروز محصولات سفالی کاربرد کمتری به‌مثابة وسیله دارد. امروزه، سفال‌گری نوعی هنر تلقی می‌شود که به دو دستة هنر عامه و هنر زیبا تقسیم‌پذیر است. مقالة حاضر، با مروری بر سیر تاریخی تحولات سفال، عوامل اجتماعی مؤثر بر این‌تغییرات را مطالعه می‌کند. روش تحقیق مقاله کیفی و متشکل از دو تکنیک اسنادی و مصاحبه است. یافته‌های تحقیق نشان داد از زمانی‌که ظروف سفالی به‌دلیل ورود ظروف چینی از شمار ابزار خانگی خارج شدند، درمعرض ازبین‌رفتن و فراموش‌شدن قرار گرفتند. ازآنجاکه این‌ظروف بخشی از مؤلفه‌های فرهنگی و هویتی جامعه را در طول سالیان تشکیل می‌دادند، نهادهای اجتماعی بر آن شدند تا با حفظ آنها به‌منزلة میراث فرهنگی از نابودی کلی این صنعت دستی جلوگیری کنند. فرهنگی، آن را به حوزة هنرهای زیبا وارد کردند و در عمل نیز موجب شکل‌گیری آثار سفالین کاملاً هنری شدند که در گالری‌های هنری به‌نمایش درمی‌‌آینددرنتیجه، به‌تدریج، با فعالیت‌های تبلیغی و