نقش چینه‌شناسی در کمیت و کیفیت آب چشمه‌های کارستی رشته‌کوه شتری، غرب طبس

Abstract

رشته‌کوه شتری با مساحتی حدود 2500 کیلومتر مربع در غرب شهر طبس واقع شده است. سازندهای کربناته جمال، شتری و اسفندیار، 53% این منطقه را تشکیل می‌دهند. توالی چینه‌شناسی و اختلاف هیدرواستراتوگرافی، تشکیل سه آبخوان کارستی جمال، شتری و اسفندیار در این رشته‌کوه را سبب شده است. 83% چشمه‌های موجود در این رشته‌کوه، بیشتر از آبخوان‌های کارستی تخلیه می‌شوند. گسترش وسیع‌تر سازند اسفندیار نسبت به سازندهای جمال و شتری، ضخیم‌لایه بودن و خلوص بالاتر سنگ‌آهک در این سازند، توسعة بیشتر کارست در آن را موجب شده است؛ به‌طوری‌که بزرگ‌ترین چشمه‌های موجود در این منطقه از این سازند تخلیه می‌شوند. چینه‌شناسی منطقه علاوه بر کمیت بر کیفیت آب خروجی از چشمه‌های منطقه تأثیر به‌سزایی داشته است. چشمه‌های تخلیه‌شده از سازند اسفندیار با سطح اساس ولکانیکی و سازند قلعه‌دختر نسبت به چشمه‌های تخلیه‌شده از سازند اسفندیار با سطح اساس بغمشاه کیفیت مطلوب‌تری دارند. هدایت الکتریکی آب چشمه‌های گروه اول کمتر از 600 و گروه دوم از 600 تا 1850 میکروموس بر سانتی‌متر متغیر است.