بررسی رخساره های رسوبی و الگوی برانبارش رسوبات در رودخانه مولید (جنوب شرق قاین)

Abstract

حوضه آبریز رودخانه مولید در جنوب شرقی شهرستان قاین، استان خراسان جنوبی واقع شده است. در این مطالعه، بررسی اختصاصات رسوب شناسی (شامل مطالعات بافتی، رخساره های رسوبی، عناصر ساختاری و سبک کانال رودخانه بر اساس رسوبات رخنمون یافته در دیواره کانال) و هیدرولوژیکی دیرینه (با استفاده از حداکثر اندازه قطعات و ضخامت دسته طبقات مورب در هر رخساره رسوبی گراولی) رودخانه مولید صورت گرفته است. آنالیز اندازه دانه نشان می دهد که روند تغییر اندازه ذرات از الگوی نمایی کاهش به سمت پایین دست بطور کامل پیروی نمی کند. این تغییر الگو به دلیل میزان مقاومت سازندهای اطراف رودخانه در برابر فرسایش و فعالیت کشاورزی در داخل و حواشی کانال رودخانه است. عوامل فوق در بعضی از موارد باعث کاهش اثر جورشدگی انتخابی و سایش در طول رودخانه شده و باعث ایجاد دو ناپیوستگی و سه پیوستگی رسوبی شده است. این حوضه شامل مجموعه ای از نهشته های گراولی (Gmm, Gmg, Gcm, Gci, Gh)، ماسه ای (Sh) و گلی (Fl, Fm) است. رخساره های موجود در پنج عنصر ساختاری رسوبات پر کننده کانال (CH)، سدها و اشکال لایه ای گراولی(GB)، نهشته های حاصل از جریان گراویته ای رسوب (SG)، اشکال لایه ای ماسه ای ((SB و رسوبات دانه ریز دشت سیلابی (FF) شکل گرفته اند. بر اساس رخساره های رسوبی و عناصر ساختاری شناسایی شده و بر مبنای مدلهای رخساره ای رودخانه ای ارائه شده، دو مدل رسوبی برای رودخانه مولید پیشنهاد شده است. تخمین پارامترهای هیدرولوژیکی دیرینه بر اساس اختصاصات رسوبات گراولی انجام شده است.