بررسی روند رسوب‌گذاری و تغییرات اقلیم در توالی کواترنر پلایای میقان

Abstract

در این مطالعه 30 نمونه رسوب از 7 گمانه با حداکثر عمق 520 سانتیمتر از بستر پلایای میقان، واقع در 15 کیلومتری شهر اراک برداشت گردید. این رسوبات ‏مورد مطالعات کانی‌شناسی، ژئوشیمیایی و رسوب‎شناسی شامل دانه‌بندی، کلسیمتری، تعیین درصد مواد آلی، EC ، pH و خصوصیات فیزیکی قرار گرفتند؛ رسوبات پلایای میقان بیشتر از نوع شیمیایی (تبخیری) و آواری هستند. درصد کانی‌های تبخیری در رسوبات سطحی نسبت به کانی‌های آواری بیشتر است . مطالعه حاضر نشان می‌دهد که گسترش رسوبات شیمیایی به طور عمده در دوره ‎ های تراز پایین آب و شرایطی که دریاچه به‎ندرت از خشکی تغذیه می‎شده، صورت گرفته است درحالی‌که رسوبات آواری حوضه در دوره ‎ های با تراز بالای آب، توسط رودخانه‌های تغذیه کننده دریاچه و سیلاب‌ها به‌صورت بار بستر و بار معلق به محل رسوب‌گذاری حمل شده‌ و نهشته شده است. بررسی پارامترهای رسوب ‎ شناسی و کانی ‎ شناسی بر روی نمونه ‎ های اخذ شده از گمانه ‎ ها، علی‌رغم تغییرات مشاهده شده به‎دلیل تغییرات اقلیمی‌ (وجود فصل‌های خشک و مرطوب)، بیانگر روند تقریباً منظم این پارامترها در طول گمانه ‎ ها است به‌طوری‌که با ژرفا، درصد کانی ‎ های آواری، کربنات کلسیم و اندازه ذرات افزایش و میزان مواد آلی و جورشدگی ذرات کاهش می ‎ یابند. این تغییرات همراه با کاهش درصد کانی ‎ های تبخیری بخصوص ژیپس و ‎‎ هالیت با عمق، خود بیانگر بالا بودن سطح آب پلایا و اقلیم سرد و مرطوب ‎ تر گذشته (پلئستوسن انتهایی) است و یا شاید وجود دریاچه ‎ ای با آب شیرین یا ‎‎ ‏شوری کمتر در گذشته که طی زمان و تغییرات آب و هوایی ضمن کاهش تراز آب، شوری آن افزایش یافته است.