پالینواستراتیگرافی و محیط رسوبی دیرینه سازند دلیچای در برش چینه‏شناسی دیکتاش، شمال شرق سمنان

Abstract

چکیده سازند دلیچای در برش چینه‏شناسی دیکتاش شمال شرق سمنان به ضخامت 564 متر حاوی مجموعه قابل توجهی از پالینومورف‌های خشکی (از قبیل اسپورها و پولن‏ها) و پالینومورف‌های دریایی (شامل داینوفلاژله‏ها، اکریتارک‏ها و آستر داخلی پوسته فرامینیفرها) با حفظ‌شدگی خوب می‌باشد. از پالینومورف‌های خشکی در مجموع تعداد 51 گونه اسپور متعلق به 31 جنس و 27 گونه پولن متعلق به 14 جنس شناسایی شد که به ترتیب، اسپورهای ترایلت‌، پولن‌های دو باله و تک باله دارای بیشترین فراوانی بودند. از پالینومورف‌های دریایی تعداد 16 گونه متعلق به 10 جنس از داینوفلاژله‏ها شناسایی گردید که فرم‌های پروکسیموکوریت دارای بیشترین فراوانی بودند. تنها یک زون تجمعی Contignisporites -Striatella assemblage zone و یک زون فراوانی Classopollis abundant zone برای این نهشته‏ها پیشنهاد گردید . با توجه به حضور Contignisporites burgeri و گونه‌های مختلف Striatella سن باژوسین پسین - باتونین برای قسمت پایینی برش و با توجه به افزایش ناگهانی Classopollis (Corollina) در قسمت‏های بالایی برش، سن کالووین برای این قسمت از برش تعیین می‏گردد. بر اساس حضور میوسپورهایی با گسترش چینه‏شناسی شناخته شده از قبیل Klukisporites variegatus , Concavissimisporites verrucosus, Striatella spp. سن سازند دلیچای در برش مورد مطالعه به ژوراسیک میانی نسبت داده شده است . با بررسی قرابت اسپورها و پولن‏ها، میوسپورهای موجود در برش چینه‌شناسی دیکتاش به سرخس‌ها ( Pterophyta ) ، لیکوفیت‌ها (Lycophyta) ، دم اسبیان (Sphenophyta) ، بریوفیت‌ها (Bryophyta) و گروه‌هایی از بازدانگان (Gymnosperms) نظیر مخروطیان (Coniferophyta) و ژینکوفیت‌ها (Ginkgophyta) نسبت داده شده‌اند. وجود این گیاهان معرف آب و هوای گرم تا نیمه‏گرم با رطوبت زیاد در زمان تشکیل رسوبات سازند دلیچای، در برش مورد مطالعه می‏باشد. مطالعه حوضه رسوب‏گذاری بر اساس عناصر پالینولوژیک، حاکی از آن است که سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی دیکتاش در یک محیط ساحلی کم عمق و کم اکسیژن با سرعت رسوب‏گذاری پایین و افزایش تدریجی عمق حوضه تشکیل شده است. سه نوع پالینوفاسیس ( VI, IV, II ) برای برش چینه‌شناسی مورد مطالعه تعیین گردید .