آلودگی زیست محیطی آب و رسوبات رودخانه گرگانرود در محدوده شهر گنبد

Abstract

رودخانه گرگانرود یکی از مهم‌ترین رودخانه­های استان گلستان است که نقش مهمی در تأمین آب این استان دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی آلودگی رودخانه گرگانرود در محدودۀ شهر گنبد می‌باشد. به این منظور ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی 10 نمونه آب و رسوب و نیز غلظت عناصر بالقوه سمی در این نمونه‌ها با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه­گیری شد. با توجه به مقادیر جامدات حل‌شده کل (844 تا 3532 میلی‌گرم بر لیتر ) و هدایت الکتریکی (1535 تا 5970 میکروزیمنس بر سانتی‌متر )، آب رودخانه گرگانرود برای مصارف آبیاری نامناسب است. داده‌های هیدروشیمیایی نشان می‌دهد که تیپ نمونه­های آب در نمونه‌های محدوده شهر کلروره سدیک و در نمونه‌های خارج از محدوده شهر سولفاته سدیک می­باشد. این امر احتمالاً نشانگر تأثیر ورود فاضلاب‌های شهری بر تغییر تیپ آب است. غلظت عناصر بالقوه سمی به‌ویژه آرسنیک، کادمیم، کروم و سرب در تمامی نمونه‌های آب بالاتر از مقادیر استاندارد در رودخانه‌های جهان است. شاخص­های ژئوشیمیایی (ضریب غنی‌شدگی، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی) و روابط همبستگی بین عناصر بالقوه سمّی و عناصر اصلی در نمونه‌های رسوب نشان‌دهنده تأثیر فعالیت‌های انسان بر افزایش غلظت عناصر به‌ویژه در ایستگاه‌های محدودۀ شهر می­باشد. همچنین، نتایج به دست آمده نشانگر تأثیر ویژگی‌های فیزیکی وشیمیایی رسوبات، به‌ویژه میزان مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، pH و میزان کربنات بر جذب عناصر بالقوه سمّی می‌باشد.