پالینواستراتیگرفی و پالئوژئوگرافی سازندهای لشکرک و قلی واقع در ناحیه ابرسج، شمال غرب شاهرود

Abstract

تعداد 102 نمونه از رسوبات اردویسین (سازندهای لشکرک و قلی) ناحیه ابرسج واقع در 25 کیلومتری شمال غرب شاهرود جهت بررسی پالینولوژیکی و تعیین سن سکانس رسوبی اردویسین انتخاب شد. ضخامت رسوبات مورد مطالعه 679 متر اندازه گیری شد که از این ضخامت 234 متر آن را سازند لشکرک و 445 متر بقیه آن را سازند قلی تشکیل می‌دهد. در این مطالعه 65 گونه پالینومورف شناسایی گردید که از میان آنها 56 گونه آکریتارش (25 جنس) و 2 گونه کیتینوزوآ (2 جنس) می‌باشد. بر اساس ظهور و انقراض گونه های پالینومورف، 11 بایوزون تجمعی در رسوبات اردویسین ایجاد گردید. بایوزون های I تا VII در سازند لشکرک وجود دارند و زمان اردویسین پیشین ( (Tremadocian-Floian را برای این سازند پیشنهاد می کند. بایوزون های VIII تا XI در سازند قلی گسترش دارند و سن اردویسین میانی و پسین (Darriwilian-Katian) را برای این بخش از ضخامت رسوبات ناحیه مورد مطالعه پیشنهاد می کند. بر اساس وجود گونه های مختلف کیتینوزوآ و آکریتارش ها و محاسبه ضریب نسبت عناصر خشکی به عناصر دریائی (K= C.E./M.E.) این دو سازند در محیط دریائی کم عمق ته نشین شده اند که در مقایسه با مدل های رخساره­ای پالینولوژی با رخساره های 1 و 3 مدل استاپلین همخوانی دارد. جنس ها و گونه های پالینومورف ناحیه مورد مطالعه با نمونه­های همزمان آن از سایر کشورهای جهان مقایسه گردید. این مقایسه شباهت زیاد پالینومورف های ناحیه­ مورد مطالعه را با اقلیم دیرینه پری گندوانا یا مدیترانه ( , or Mediterranian palaeoprovince palaeoprovince peri –Gondwanan ) نشان می‌دهد. رنگ پالینومورف ها خاکستری تا تیره است که معرف دگرگونی خفیف تا متوسط رسوبات اردویسین در ناحیه­ مورد مطالعه بوده و احتمالاً با دگرگونی شیست‌های گرگان در زمان بسته شدن اقیانوس پالئوتتیس در اواخر تریاس مطابقت دارد.