ارائه الگوی اجرای خط‌مشی فقرزدایی در ایران براساس سند چشم‌انداز بیست ساله

Abstract

با توجه به اهمیت موضوع فقر و حضور و گسترش آن در جامعه ایران، هدف این پژوهش، طراحی مدل اجرای خط‌مشی فقرزدایی در ایران بوده است. به این ترتیب، عوامل موثر بر اجرای خط­‌مشی­‌های فقرزدایی در سه عرصه خط‌مشی­‌گذاری، نهادی و عرصه خرد، طبقه‌­بندی نظری شده‌­اند. محقق جهت دست­یابی به اهداف پژوهش، از روش تحقیق دلفی استفاده کرده است که با اتکا به مبانی نظری و مطالعات میدانی اقدام به شناسایی و تأیید اعتبار محتوای 85 شاخص موثر بر اجرای خط‌­مشی فقرزدایی شد. در ادامه، تعداد 15 نفر به­‌عنوان اعضای پانل دلفی از بین قانون‌گذاران مطّلع در عرصه خط­‌مشی فقرزدایی با ویژگی‌های مربوطه انتخاب شدند. در دلفی توافق لازم با مقدار آماری تاو کندال 81/0 به­‌دست آمد. یافته‌های دلفی نشان داد که از بین شاخص‌های اولیه، 21 مولفه حذف شده و تعداد 64 مولفه به‌­عنوان مولفه‌های موثر بر اجرای خط‌­مشی فقرزدایی مورد توافق قرار گرفته است. همچنین تحلیل فازی یافته‌های پژوهش نشان داده است که از بین 64 شاخص به‌­دست ‌آمده، تعداد 29 شاخص اثر معتبری بر متغیّر وابسته گذاشته که این شاخص‌های پذیرفته شده، به­‌ترتیب ضریب تأثیرگذاری، چهار عامل محیطی کلان؛ روابط افقی بین سازمانی؛ تاثیر بازخورد جمعیت هدف و درنهایت متغیر شکل­گیری خط­مشی را شکل داده‌اند. درنهایت، میزان توان اجرای خط­‌مشی فقرزدایی در سند چشم­‌انداز با توجه به یافته‌های به‌­دست ‌آمده، برابر با 059/1 (خیلی ضعیف) بوده است. براساس نتایج، پیشنهاد می‌شود که دولت در عرصه سیاست­‌گذاری به‌­صورت اقتداری وارد عمل شده و در عرصه خرد رویکرد تعاملی، ترغیبی و مبتنی بر مشارکت اتخاذ کند.