واکاوی عوامل رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران با رویکرد تبیین مسیرهای ممکن

Abstract

در فضای اقتصادی امروز ایران مکرراً به اهمیت ایجاد و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره می‌شود. درک علل رشد این گروه از شرکت‌ها می‌تواند برای مدیران جهت پیشبرد اهداف سازمانی و برای سیاست‌گذاران جهت تدوین سیاست‌های اثربخش، مفید واقع شود. بسیاری از محققین این حوزه به صورتی تفکیک‌شده برعوامل فردی، سازمانی و محیطی رشد شرکت‌های دانش‌بنیان متمرکز شده‌اند. این مقاله به شناسایی مسیرهای ممکن دستیابی به رشد برای شرکت‌های تحت پوشش قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان مصوب سال 1389 پرداخته است. برای تأمین هدف مذکور، این مطالعه در گام اول اقدام به مصاحبه با 22 تن از مدیران شرکت‌های رشدیافته کرده که با استفاده از روش تحلیل موضوعی، مضامین کلیدی حاکم بر فرآیند رشد آنها را شناسایی و نهایتاً مسیرهای ممکن دستیابی شرکت‌ها به رشد بر مبنای روش تحلیل مقایسه‌ای کیفی تبیین شده است. در گام بعد نیز پرسشنامه طراحی‌شده، برای 22 شرکت رشدیافته قبلی و 8 شرکت رشدنیافته ارسال و داده‌های به دست آمده با نرم‌افزار FSQCA مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته‌های این مقاله، شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس دو مسیر ترکیبی از عوامل مؤثر بر رشد شرکت‌ها، قادر به دستیابی به پیامد رشد خواهند بود که البته مسیر مبتنی بر نقش دولت، از احتمال رخداد بیشتری برخوردار است.