شناسایی ترکیبات موجود در اسانس دوگونه از جنس پونه‌سا‌(Nepeta L.) در شرایط کشت و رویشگاه

Abstract

<strong>جنس پونه­ سا از خانواده نعناعیان شامل گونه­های ‌دارویی ‌با ارزشی ‌است ‌که در ﺻـﻨﺎﯾﻊ داروﯾـﯽ و ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﺮاواﻧﯽ دارد. هدف از این تحقیق، مقایسه و تعیین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس دو گونه پونه‌سای ‌البرزی .</strong><strong><em>Nepeta</em></strong><strong><em>cephalotes</em></strong><strong>Boiss</strong><strong> و پونه‌سای‌کپه‌ای</strong><strong><em>Nepeta crassifolia </em></strong><strong>Boiss. &</strong><strong>Buhse.</strong><strong> در شرایط رویشگاه و مزرعه است. این دو از گونه­های انحصاری و ارزشمند هستند که در کشور پراکندگی دارند. سرشاخه</strong><strong>­</strong><strong>های گل­دار آنها از رویشگاه­های فیروزکوه در استان تهران‌ و از ‌مزرعه واقع در موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور در سال 1395جمع‌آوری گردید و با روش کلونجر اسانس‌گیری شد. در اسانس سرشاخه گلدار کشت شده </strong><strong><em>N.crassifolia</em></strong><strong> ترکیب ‌نپتالاکتون </strong><strong>(4a </strong><strong>α</strong><strong>,7 </strong><strong>α</strong><strong>,7a </strong><strong>α</strong><strong>)</strong><strong> به میزان 5/75 درصد و در سرشاخه گل­دار نمونه رویشگاهی 4/35 درصد می­باشد. این ترکیب در گونه </strong><strong><em>Nepeta</em></strong><strong><em>cephalotes</em></strong><strong> در نمونه زراعی 72 درصد و در نمونه رویشگاه 63 درصد می‌باشد. نپتالاکتون­ها، جزو مهمترین متابولیت­های ثانویه گونه­های مختلف جنس پونه سا می­باشد</strong><strong>.</strong><strong> نتایج نشان‌ می­دهد که در هردو گونه ترکیب نپتالاکتون وجود دارد که در شرایط کشت میزان ترکیب نپتالاکتون</strong><strong>(4a </strong><strong>α</strong><strong>,7 </strong><strong>α</strong><strong>,7a </strong><strong>α</strong><strong>)</strong><strong> افزایش یافته است. </strong>