بررسی جایگاه اتوماتیسم در آثار چند هنرمند معاصر غرب و تاثیرات آن در نقاشی ترکیه

Abstract

شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قرن بیستم، سبب ساز ظهور ذهنیت هنرمند، بازگشت به فردگانی، و تلاش برای یک‌پارچه سازی ضمیرخودآگاه و ناخودآگاه وی شده است. ایده اُتوماتیسم، که در واقع، یکی از ریشه‌های مؤثر در شکل‌گیری سبک‌های هنری مهم قرن بیستم، دادائیسم، سوررئالیسم، اکسپرسیونیسم انتزاعی محسوب می‌شود، باکارکردهای متفاوت برای هر هنرمند به اَشکال مختلفی به اجرا درآمده است. بدین سان، منشأ درونی و علل بروز اعمال و کنش‌های خاصِ نقاش و شناخت چگونگی راه‌های استفاده از ناخودآگاه به واسطه ایده اُتوماتیسم، در خلق اثر هنری ایشان بررسی شده است. در این پژوهش، هدف نویسندگان بر این بوده است که، با معرفی تعدادی از هنرمندان غربی معاصر و نقاشان ترک، جایگاه ایده اُتوماتیسم در ذهنیت آنان و بازتاب آن را در آثارشان مورد بررسی قرار دهد و در صدد پاسخ به این پرسش‌ها ‌باشد: ایده اتوماتیسم در آفرینش اثر هنری به چه معناست؟ این ایده، بین هنرمندان غربی و ترک، در کدامین شاخه‌های هنر مورد استفاده قرار گرفته است؟ در جمع بندی نتایج این پژوهــش، می‌توان گفت، معنای اتوماتیسم در هنر این هنرمندان، اعتماد به اثرات غیر منتظره در روند شکل‌گیری اثر هنری آن‌ها می‌باشد. برای بعضی از آنان، به‌سان جنبش‌های غریزی و مکانیزم، و برای گروهی دیگر، در رویاهای خیالی آن‌ها به وقوع پیوسته است. اساس رویکرد پژوهشی این مقاله، به صورت توصیفی- تحلیلی است و به روش کتابخانه‌ای، با مراجعه به آثار نقاشی و منابع مکتوب، انجام پذیرفته است.