واکاوی شکل‌گیری سایبرپارک‌ها به‌عنوان فضاهای باز عمومی هوشمند شهری (مطالعة موردی: پروژه‌های پیشگام سایبرپارک)

Abstract

پیشرفت سریع فناوری محرک هوشمندسازی در حوزه‌های مختلف است که به ظهور الگوها و روابط نوینی میان مکان‌ها، انسان‌ها و افزارها منجر شده است. فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی با وجود چالش‌ها، فرصت‌های فراوانی را با ارائة خدمات گوناگون دیجیتالی در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در این میان، سایبرپارک‌ها نوعی از فضاهای باز عمومی شهری هوشمند هستند که با هم‌آفرینی و برهم‌کنش‌های دیجیتالی، به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات، انتقال دانش و به اشتراک‌گذاری تجارب شکل می‌گیرند. از آنجا که سایبرپارک فضای واقعی و مجازی را با هم ادغام می‌کند، می‌تواند تعادلی میان زندگی دیجیتالی و انسانی برقرار کند؛ بنابراین با توجه به معضلات فعلی شهرها و رهیافت‌های نوین شهری، مطالعة نیازها، اولویت‌ها، الزامات و ملاحظات پیرامون پروژه‌های سایبرپارک ضروری است. هدف پژوهش حاضر، واکاوی، مقایسه و تحلیل پروژه‌های پیشگام سایبرپارک به‌منظور استخراج مدل‌ها، اجزا و فرایندهای شکل‌گیری آن‌هاست تا بتوان به‌ُسوی توسعه و تکامل این فضا گام برداشت. با توجه به اینکه سایبرپارک مفهومی جدید و پیچیده و پروژه‌های آن نیز نوظهور است، در این پژوهش، با استفاده از ویژگی‌های تحلیل محتوایی و راهبرد پژوهشی مطالعات موردی، بررسی موشکافانه و نظام‌مند پژوهش‌ها، اسناد و مدارک مرتبط با این پروژه‌ها، اهداف و روش‌های اجرای سایبرپارک بیان شده است. در روند پژوهش، سه نمونة اصلی پروژة پیشگام سایبرپارک و زیرمجموعه‌ها و اجزای آن‌ها بررسی و تحلیل شده‌اند. همچنین نقش و جایگاه فضاهای باز عمومی، ذی‌اثران و فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی به‌همراه روش‌های اجرا و اهداف شکل‌گیری سایبرپارک‌ها در نمونه‌های مطالعاتی بررسی شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مهم‌ترین دستاورد سایبرپارک‌ها، تشویق مردم برای مشارکت، تعامل و هم‌افزایی در امور گوناگون جامعه، به‌منظور آفرینش محیط‌زیست شهری باکیفیت و درنتیجه ارتقای کیفیت زندگی در شهر است.