تبیین عوامل مؤثر کالبدی بر میزان زیست‌پذیری مناطق شهری (مطالعۀ موردی: مناطق شهر اصفهان)

Abstract

امروزه رویکردها و مفاهیم گوناگونی برای رفع مشکل شهرها مطرح ‌شده است که زیست‌پذیری یکی از مفاهیم مرتبط با برنامه‌ریزی شهری به‌شمار می‌آید. این مقوله به درجة تأمین ملزومات جامعه بر مبنای نیازها و ظرفیت‌های افراد آن جامعه اشاره دارد. در این پژوهش، به تأثیر ویژگی‌های کالبدی بر سایر ابعاد زیست‌پذیری (اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی) پرداخته‌ شده است. سه منطقه از میان پانزده منطقة شهری مدنظر قرار گرفته‌اند که شامل مناطق 1، 5 و 8 شهرداری اصفهان هستند. هدف پژوهش کاربردی و توصیفی-تحلیلی حاضر، شناخت وضعیت زیست‌پذیری اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی، بررسی کیفیت مسکن در این مناطق و میزان اثرگذاری شاخص‌های کالبدی بر زیست‌پذیری است تا بتوان علاوه‌بر رفع نیازهای فیزیکی شهروندان، حس رضایت عمومی آن‌ها را تاحدی برآورده کرد. روش گردآوری داده‌ها میدانی و با استفاده از پرسشنامه است. حجم نمونه نیز به‌کمک فرمول کوکران 384 نفر به‌دست آمده است. برای تبیین عوامل مؤثر کالبدی بر زیست‌پذیری از مدل معادلات ساختاری استفاده ‌شد تا ارتباط میان متغیرها درک شود. یافته‌ها بیان‌کنندة این است که شاخص کالبدی بر زیست‌پذیری اقتصادی تأثیرگذار است و رابطه­ای معنادار با هم دارند. میزان بتا نیز 62/0 است. همچنین شاخص کالبدی بر زیست‌محیطی اثر دارد و رابطه­ای معنادار با بتای 32/0 دارد، اما این شاخص بر زیست‌پذیری اجتماعی، هویت و مسکن نقش مؤثری ندارد.