بررسی نقش گردشگری خلاق در بازآفرینی بافت تاریخی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران)

Abstract

رهیافت بازآفرینی برای به‌روزکردن بافت‌های تاریخی، علاوه‌بر پاسخگویی به نیازهای مردم و زندگی روزمره، رجوع معناداری به هویت بافت تاریخی دارد که دستیابی به آن تنها در گرو توجه به گردشگری خلاقانة شهری است. از جمله زمینه‌ها و بسترهای نوین که مسیر بازآفرینی را با گردشگری امکان‌پذیر می‌کند، توجه به صنایع فرهنگی و توسعة آن‌هاست. به‌کارگیری صنایع فرهنگی، از رویکردهای جامع بازآفرینی شهری بافت تاریخی است که تنها بر پایة جاذبه‌ها نیست، بلکه با توسعة همه‌جانبة عناصر صنایع فرهنگی به‌دست می‌آید. هدف پژوهش حاضر، شناسایی قابلیت بازآفرینی بافت تاریخی منطقة 12 از طریق گردشگری خلاقانه است. براساس این پژوهش، زمانی می‌توان عوامل و عناصر گردشگری را در مسیر بازآفرینی قرار داد که در چارچوب خلاقیت گنجانده شوند؛ بنابراین، جاذبه‌های تاریخی همراه با عوامل و عناصر فرهنگی براساس گردشگری خلاق، به‌عنوان صنایع فرهنگی مطالعه شدند و تجزیه و تحلیل آن­ها از طریق مدل‌ها و روش‌هایی مانند TOPSIS و آنتروپی شانون انجام گرفت. مطابق نتایج، نمایش‌های عروسکی، شاخص تبلیغات و شاخص نقاشی در کنار جاذبه‌های تاریخی منطقه، از مهم‌ترین عوامل و اولویت‌های صنایع فرهنگی به‌شمار می‌آیند که می‌توان آن‌ها را در توسعة گردشگری خلاق منطقه با هدف نهایی بازآفرینی به‌کار گرفت.