سنجش کیفیت محیط سکونتی محلات شهری (مطالعۀ موردی: محلات خرمشهر و ضیابری شهر رشت)

Abstract

زندگی در محیط‌های شهریِ رضایت‌بخش یکی از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار بر بهزیستی شهروندان محسوب می‌شود. برای دستیابی به این هدف، برنامه‌ریزان و طراحان و سیاست‌گذاران نیازمند شناسایی ساختارهایی هستند که احساس رضایت شهروندان از محیط سکونتی‌شان را فراهم کنند. بنابراین پژوهش حاضر بر شاخص‌های رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط سکونتی متمرکز شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تطبیقی وضعیت کیفیت محیط سکونتی در دو محلۀ بلوار خرمشهر و ضیابری به‌عنوان دو محلۀ متوسط در شهر رشت از دید ساکنان این محلات است که با استفاده از رویکرد رضایتمندی سکونتی در قالب تکمیل پرسش‌نامۀ میدانی انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش‌های آماری همچون تحلیل رگرسیونی چند‌‌متغیرۀ سلسله‌مراتبی (HMR)، آزمون T تک‌نمونه‌ای و هم‌بستگی اسپیرمن تحلیل شده و پایایی آن با آلفای کرونباخ سنجیده شد. بر اساس نتایج حاصل، در محلۀ بلوار خرمشهر، شاخص‌های اجتماعی محیط و کیفیت واحد مسکونی در سطح مطلوب و شاخص‌های دسترسی، ویژگی‌های فیزیکی محیط و خدمات عمومی کمتر از سطح متوسط کیفیت قرار گرفته‌اند و در محلۀ ضیابری، شاخص‌های دسترسی، ویژگی‌های اجتماعی محیط، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی بیشتر از سطح متوسط کیفیت هستند. فقط شاخص ویژگی‌های فیزیکی محیط در سطح متوسط کیفیت قرار گرفته است. همچنین در محلۀ بلوار خرمشهر، به ترتیب ویژگی‌های فیزیکی محیط، ویژگی‌های اجتماعی محیط، خدمات عمومی، کیفیت واحد مسکونی و دسترسی و در محلۀ ضیابری، به ترتیب ویژگی‌های اجتماعی محیط، ویژگی‌های فیزیکی محیط، دسترسی، کیفیت واحد مسکونی و خدمات عمومی ازنظر شهروندان از اهمیت برخوردارند. همین‌طور نتایج نشان داد که میان رضایت از واحد مسکونی با رضایت از محیط سکونتی در محلۀ بلوار خرمشهر، رابطۀ مثبت با شدت متوسط و در محلۀ ضیابری، رابطۀ مثبت با شدت نسبتاً قوی وجود دارد.