بررسی تأثیر عوامل کیفیت محیطی بر رضایتمندی ساکنان در مجتمع‎های مسکونی در مشهد

Abstract

تحولات صد سال اخیر کشور درزمینۀ نظام اقتصادی، سیاسی و کمبود زمین، ایدۀ انبوه‎سازی مسکن و مجتمع‎های مسکونی را در شهرها رقم زده است. نکته‌ای که در بررسی روند ایجاد مجتمع‎های مسکونی در ایران مشاهده می‌شود، این است که همواره از توجه به اصول و معیارهای شهرسازی در برنامه‎ریزی و طراحی غالب مجتمع‎های مسکونی کاسته شده و این‌گونه مساکن از ایجاد محیط مطلوب مسکونی فاصله گرفته‎اند. درنتیجه، این موضوع باعث نارضایتی ساکنان شده است. اولین گام در جهت دستیابی به محیط مطلوب و رضایت ساکنان، شناسایی عوامل مؤثر بر رضایتمندی است؛ به‌طوری که شناسایی عوامل مؤثر بر رضایتمندی ساکنان مجتمع‎های مسکونی می‌تواند در جهت تحلیل وضع موجود سکونت، برنامه‎ریزی برای ارتقای کیفیت زندگی در آن مجتمع‎ها و جلوگیری از تکرار نواقص مفید باشد. بدین خاطر، مقاله حاضر به ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان مجتمع‎های مسکونی در شهر مشهد به‌عنوان دومین کلان‌شهر کشور و شناسایی عوامل مؤثر بر آن پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش جمع‎آوری داده‎ها به دو صورت اسنادی و پیمایشی (پرسش‌نامه) است. جامعۀ آماری پژوهش، ساکنان مجتمع‌های مسکونی در شهر مشهد هستند. این پژوهش از طریق انتخاب جامعۀ نمونه، با استفاده از روش کوکران و تکمیل پرسش‌نامه انجام شده است. روایی پرسش‌نامه‌ها هم با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ، بیش از 0.7 به دست آمد که نمایانگر روایی مطلوب است. برای تحلیل داده‎ها نیز از نرم‌افزار لیزرل و روش الگوسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. براساس نتایج مجموعه عوامل کیفیت محیطی یعنی عوامل عملکردی، تجربی- زیباشناختی و زیست‌محیطی بر میزان رضایتمندی سکونتی تأثیرگذار هستند. عامل عملکردی با زیرعامل‌های شخصی، اجتماعی و فرهنگی از عامل رضایتمندی دارای رابطۀ معنادار است؛ اما با زیرعامل محیطی رابطۀ معناداری ندارد.