مقایسه قابلیت داده‎های لندست 7 و IRS-P6 در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی جنگل‌های شهرستان جوانرود)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی قابلیت داده‌های سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 و LISS-IV ماهوارهIRS-P6 در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل در جنگل‌های شهرستان جوانرود استان کرمانشاه صورت گرفت. پس از بررسی کیفیت هندسی و رادیومتری داده‎ها، تصاویر سنجنده ETM+ مورد تصحیح هندسی قرار گرفت. تصحیح اتمسفری به روش مدل COST انجام شد. با به‌دست آوردن رابطه خط خاک و تعیین ضرایب آن، شاخص‌های گیاهی مناسب برای کاهش اثر بازتاب خاک ایجاد شدند. واقعیت زمینی نمونه‎ای از طریق روش تصادفی سیستماتیک و با شبکه‎ای به ابعاد 300×300 متر و با سطح قطعات نمونه 60×60 مترمربعی تهیه گردید. در هر قطعه نمونه میزان تاج پوشش درختان برداشت و درصد تاج پوشش کل درختان در هر قطعه نمونه و در هر هکتار محاسبه و تعیین شد. با انتخاب 25 درصد از قطعات نمونه از هر طبقه تراکم جنگل به‌عنوان نمونه تعلیمی، نشانه‎های طیفی طبقات استخراج و ترکیبات باندی مناسب با توجه به معیار واگرایی انتخاب شدند. به‌منظور برابرسازی ابعاد پیکسل‌های سنجنده LISS-IV با سطح محاسباتی تاج پوشش و سنجنده ETM+، ابعاد 6×6 پیکسل‌های سنجنده LISS-IV در هم ادغام و میانگین ارزش‎های آن‌ها به‌عنوان ارزش نهایی پیکسل ادغام شده در نظر گرفته شد. طبقه‎بندی داده‎ها به روش نظارت شده و با 4 طبقه تراکمی خیلی تنک، تنک، نیمه انبوه و انبوه صورت گرفت. نقشه واقعیت زمینی با 75 درصد قطعات نمونه باقی‌مانده از طبقاتی تراکم تاج پوشش تهیه و نتایج طبقه‎بندی با نقشه یادشده مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج ارزیابی صحت نشان داد که بالاترین صحت کلی و ضریب کاپا در طبقه‌بندی 4 طبقه‌ای به‌ترتیب معادل 54/64 درصد و 43/0 با ترکیب 6 باندی منتخب و طبقه‌بندی‌کننده حداکثر احتمال با استفاده از داده‎های LISS-IV بوده است. با ادغام طبقات تراکمی خیلی تنک با تنک و نیمه انبوه با انبوه و انجام مجدد طبقه‌بندی، بالاترین صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب معادل 79 درصد و 58/0 با ترکیب 6 باندی منتخب و طبقه‌بندی‌کننده حداقل فاصله از میانگین با استفاده از داده‎های LISS-IV به‌دست آمد. براساس نتایج به‌دست آمده، در جنگل‌های مورد بررسی به‌عنوان بخشی از جنگل‌های زاگرس، به‌دلیل پایین بودن مقدار تاج پوشش جنگلی، بازتاب خاک و پوشش گیاهی کف جنگل، تفکیک طبقات تراکم تاج پوشش درختان به سختی صورت می‌گیرد و این امر مانع از دست‌یابی به نتایج بهتر می‎گردد.